ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΑΓΓΑΡΙΟ

Του Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΥ, καθηγητή ΔΠΘ*

Ο αστικός κόσμος της χώρας έχει επιστρατεύσει τις τελευταίες του εφεδρείες και προχωρεί ολοταχώς στο δρόμο προς τον δικό του Σαγγάριο. Στη Μικρασιατική Καταστροφή η δεξιά αντιβενιζελική συμμαχία, που είχε εκλεγεί με κεντρικό σύνθημα «οίκαδε!», δηλαδή τέλος στον πόλεμο, έστειλε, αντίθετα, το στρατό μας στην τυχοδιωκτική επίθεση στην καρδιά της Ανατολίας. Έτσι και σήμερα η τρικέφαλη κυβέρνηση, αν και έχει εκλεγεί με κεντρικό σύνθημα την επαναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου και την παραμονή της χώρας στην Ευρώπη, φαίνεται να εγκαταλείπει τον πρώτο στόχο, θέτοντας στη θέση του μια ακαθόριστη και χωρίς κόκκινες γραμμές «αναθεώρηση», που μάλλον θα εκφυλιστεί στην απλή επιμήκυνση. (Η σημειολογία δεν είναι πολιτικά αδιάφορη, ούτε αθώα: «αναθεωρήσεις» του Μνημονίου γίνονται ούτως ή άλλως σε κάθε επίσκεψη της τρόικας, ως διαδικασία ελέγχου εφαρμογής των μέτρων και χωρίς, φυσικά, να συνδέονται με αναπροσανατολισμό πολιτικών.)

Η εγκατάλειψη της πρώτης δέσμευσης αναπόφευκτα θα φέρει και την αναίρεση της δεύτερης: συνεχίζοντας στην αδιέξοδη ρότα του Μνημονίου, η Ελλάδα κινδυνεύει να βρεθεί έξω από την Ευρώπη, με ανάλογο δραματικό τρόπο με αυτόν που έχασε τις ιστορικές της κοιτίδες στην Ασία. Και τούτο γιατί η μνημονιακή συνταγή δεν είναι μόνο κοινωνικά άδικη και οικονομικά διαλυτική, είναι πλήρως ανεφάρμοστη και οδηγεί στην άτακτη χρεοκοπία, η οποία θα συμβεί την επόμενη φορά που οι δανειστές μας θα αποφασίσουν να «τραβήξουν την πρίζα» είτε επειδή τα νούμερα δεν θα βγαίνουν, λόγω της συρρίκνωσης της οικονομίας, είτε επειδή η κοινωνία δεν θα αντέχει άλλο τα προγραμματισμένα πρόσθετα βάρη.

Λυδία λίθο για τις προοπτικές της κυβέρνησης θα αποτελέσει η στάση της ως προς την κατάργηση των μέτρων απορύθμισης του εργατικού δικαίου. Και αυτό για πολλούς λόγους: πρώτον, αποτελεί κοινή προεκλογική και προγραμματική μετεκλογική δέσμευση και των τριών κυβερνητικών κομμάτων, ειδικά δε για τη ΔΗΜ.ΑΡ. κρίσιμη στρατηγική επιλογή. Δεύτερον, δεν έχει καμιά δημοσιονομική επίπτωση, αντίθετα η χαλάρωση της πίεσης στους μισθούς μπορεί να δώσει μιαν ανάσα στην πραγματική οικονομία. Κυρίως, όμως, γιατί οι εν λόγω ρυθμίσεις αποτελούν εκδήλωση του πιο καθαρού, «απεσταγμένου» νέο-φιλελευθερισμού: πρόκειται για την καρδιά των διαρθρωτικών αλλαγών της μνημονιακής αντιμεταρρύθμισης.

Όπως είναι πια σήμερα φανερό, η εφαρμογή των μνημονίων στον ευρωπαϊκό Νότο αποτελεί συνέχεια και αποκορύφωση ενός μείζονος κοινωνικού πειράματος βίαιης αλλαγής των εργασιακών σχέσεων και αποδόμησης του κοινωνικού κράτους: ό,τι ξεκίνησε σταδιακά και βήμα, βήμα στις χώρες του πυρήνα, για παράδειγμα με την Ατζέντα 2010 των σοσιαλδημοκρατών στη Γερμανία, επιχειρείται να εφαρμοστεί με θεραπείες «σοκ» στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες που εφαρμόζουν παρόμοια προγράμματα. Πρόκειται για την ουσιαστική κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, την πλήρη ελαστικοποίηση του ωραρίου και των εργασιακών σχέσεων, την ιδιωτικοποίηση των εθνικών συστημάτων υγείας, το ξεπούλημα όσο όσο του δημοσίου πλούτου κάθε χώρας.

Συνεπώς, δεν πρόκειται απλώς για εφαρμογή μέτρων λιτότητας, που θα πρέπει να αντέξουμε μέχρις ότου περάσουμε τον κάβο της κρίσης, όπως προσπαθούν να μας πείσουν τα φερέφωνα των συστημικών ΜΜΕ. Ούτε η γενίκευση των μέτρων αυτών σε όλο τον ευρωπαϊκό Νότο αποτελεί λόγο να τα δεχθούμε και εμείς, ως αναπόφευκτη συνέπεια, τάχα, της φύσης των πραγμάτων. Η συνταγή αυτή είναι πιο θανατηφόρα από την αρρώστια που υποτίθεται έρχεται να θεραπεύσει. Προσπαθούν να αλλάξουν τον κόσμο που ζούμε. Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία δεν είναι οι μεγάλοι ασθενείς, είναι ο καθρέφτης του μέλλοντος της Ευρώπης: από το τι θα γίνει εδώ θα εξαρτηθεί εάν θα υπάρχουν και για την επόμενη γενιά οι κατακτήσεις του κοινωνικού κράτους ή θα είναι σαν να μην είχε ποτέ υπάρξει εικοστός αιώνας: θα ξαναβρεθούμε πίσω στις συνθήκες άγριου και αρρύθμιστου καπιταλισμού που ζούσαν οι ήρωες του Ντίκενς και του Ζολά.

Φοβάμαι ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε από την κυβέρνηση ουσιαστική αντίσταση στον εφιάλτη αυτό. Ο παλαιοκομματισμός και το σύμπλεγμα εξουσίας που δημιούργησε είναι ανήμπορος και καταδικασμένος. Το θέμα είναι να μην πάρει και τη χώρα μαζί του. Η Αριστερά που έρχεται, αναλαμβάνει, έτσι, αναπόφευκτα, ιστορικό, εθνικό ρόλο.

*Δημοσιεύθηκε στο απεργιακό φύλλο της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ, το Σάββατο 7/7/2012

Αναρτήθηκε απόΣΕΙΣΑΧΘΕΙΑ Ε.ΠΑ.Μ.