Διεθνείς «συνεργασίες», κακοδιαχείριση, χρέη και «μητροπολιτικός μεγαλοϊδεατισμός» του δήμαρχου Θεσσαλονίκης

της Άννας Σεμερτζίδου*

1. ΔΙΕΘΝΕΙΣ “ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ” & ΔΑΝΕΙΣΜΟΙ

Ο δήμος Θεσσαλονίκης -καθώς και οι υπόλοιποι δήμοι της χώρας- έχει πολύ στενές εξαρτήσεις και συνεργασίες με την Ελληνογερμανική Συνέλευση και τα κατά τόπους γραφεία των γερμανικών Ιδρυμάτων. Στη Θεσσαλονίκη συνομιλητής του δήμου είναι το πράσινο Ιδρυμα Χάινριχ Μπελ, το οποίο στηρίζει και το έργο της Ελληνογερμανικής Συνέλευσης. Άλλες διεθνείς συνεργασίες και κατά συνέπεια νέες υποχρεώσεις και υλοποίηση προγραμμάτων αποτελεί το πρόγραμμα ‘’Θεσσαλονίκη Ανθεκτική Πόλη’’ του Ιδρύματος Ροκφέλλερ, τις μελέτες του οποίου εκπονεί η Μητροπολιτική Αναπτυξιακή Εταιρεία Α.Ε., με άγνωστους μετόχους και πρόεδρο την αντιδήμαρχο Λίνα Λιάκου. http://www.mitropolitikithessalonikisae.gr/

Από τα στοιχεία που έχουμε συγκεντρώσει και από τον φετινό απολογισμό του δήμου, η εταιρεία αυτή πρόκειται να εφαρμόσει ένα στρατηγικό σχέδιο δράσης με το όνομα ‘’Θεσσαλονίκη 2030’’. Για την υλοποίηση αυτού του πονήματος των 52 σελίδων χρειάζονται σε πρώτη φάση 50 εκατ. ευρώ. Τα χρήματα θα προέλθουν από δανεισμό των 37,5 εκατ. ευρώ από την ΕΤΕΠ (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων), την ΕΤΠΑ (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) και την Παρευξείνια τράπεζα (Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης Εύξεινου Πόντου – BSTDB), ενώ τα υπόλοιπα 12,5 εκατ. ευρώ θα προέλθουν από ίδια κεφάλαια με εγγύηση του ελληνικού δημοσίου. Το Ίδρυμα Ροκφέλλερ και ο ΟΟΣΑ είναι καθοδηγητές του προγράμματος.

Παγκόσμια Συνδιάσκεψη "Cities for Life"

Ο Δήμος Θεσσαλονίκης συμμετείχε στην Παγκόσμια Συνδιάσκεψη «Cities for Life - The Global Summit on Inclusion, Innovation and Resilience», που διοργάνωσε ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.) σε συνεργασία με τα ιδρύματα Ford και Rockefeller, στις 21 και 22 Νοεμβρίου 2016, στη Γαλλία. 

Στη διάρκεια της Συνδιάσκεψης που πραγματοποιήθηκε στο Δημαρχείο του Παρισιού, παρουσία της Δημάρχου Anne Hidalgo, η Αντιδήμαρχος Αστικής Ανθεκτικότητας και Αναπτυξιακών Προγραμμάτων, Λίνα Λιάκου, προχώρησε στην παρουσίαση των δράσεων και των προγραμμάτων του Δήμου Θεσσαλονίκης πάνω σε θέματα βιώσιμης αστικής ανάπτυξης και ανάπτυξης με κοινωνικό πρόσημο.

Επισημαίνεται ότι η πρωτοβουλία για την κατάρτιση σχεδίων δράσεων με γνώμονα την κοινωνική ανάπτυξη (inclusive growth), εγκαινιάστηκε από τον ΟΟΣΑ τον Μάρτιο του 2015 στη Νέα Υόρκη, και την έχουν συνυπογράψει έως σήμερα περίπου 50  Δήμαρχοι από όλον τον κόσμο.

Γενικά, ο δήμος συμμετέχει σε πολλά ευρωπαϊκά και διεθνή προγράμματα.

2. ΚΑΚΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΧΡΕΗ ΤΟΥ Δ.Θ.

Ως προς τα οικονομικά πεπραγμένα παρατηρήθηκε γενική κακοδιαχείριση και τάση για υπερβολικό δανεισμό. Ο δήμος έχει συσσωρευμένα χρέη από την καταστροφική περίοδο του Β. Παπαγεωργόπουλου 17,9 εκατομμύρια κεφάλαιο και τόκους, τα οποία χρεώθηκαν στους δημότες. Οφειλές στο ΙΚΑ 4,5 εκατ. ευρώ πάλι εξαιτίας Παπαγεωργόπουλου, τις οποίες δεν αποπληρώνει και γι’ αυτό δεν έλαβε και ασφαλιστική ενημερότητα. Πρόστιμα λόγω της υπόθεσης του σκανδάλου της Βόλβης που ανέρχονται στα 80 εκατομμύρια ευρώ και για τα οποία τηρείται σιγή ασυρμάτου και παρελκυστική πολιτική που δημιουργεί σύγχυση. Υποχρεώσεις περί τα 40 εκατ. ευρώ για αποζημιώσεις πολιτών λόγω απαλλοτριώσεων γης. Χρέη σε τράπεζες για διάφορα προγράμματα, όπως το φοβερής έμπνευσης Πρόγραμμα Τζέσικα που υλοποιεί η τράπεζα Πειραιώς και αφορά χρήματα του ΕΣΠΑ που τα δανείζουν πλέον στους δήμους.

            Εκτός από δάνεια και χρέη, η κακοδιαχείριση εστιάζεται και στα οικονομικά της ΔΕΠΘΕ (TV100,FM100) για την οποία υπάρχει πόρισμα ορκωτών λογιστών, βλ. http://www.alterthess.gr/content/deite-porisma-vomva-ton-orkoton-logiston-gia-tin-depthe-toy-dimoy-thessalonikis-politikes

            Άλλη περίπτωση κακοδιαχείρισης είναι το σκάνδαλο που προέκυψε με τις απευθείας αναθέσεις αποκομιδής σκουπιδιών σε εταιρείες φαντάσματα βλ. http://parallaximag.gr/uncategorized/vroma-ke-disodia-stin-kathariotita-tou-dimou-thessalonikis

3. ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2017

Στην καθορισμένη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου στις 14/11/16, ο δήμαρχος έκανε τον απολογισμό πεπραγμένων και καταρτίστηκε το τεχνικό πρόγραμμα του έτους 2017, δηλαδή ο οικονομικός προϋπολογισμός για το νέο έτος. Τα ποσά που προορίζονται για το λαό της πόλης είναι 17,5 εκατ. ευρώ. Ένα τέτοιο ποσό θεωρείται πενιχρό για τη σωστή λειτουργία της πόλης. Σας παραθέτω τον απολογισμό του δημάρχου και το τεχνικό πρόγραμμα 2017. http://www.voria.gr/article/i-anaptixi-o-vasikos-axonas-tis-politikis-tou-mpoutari

http://www.voria.gr/article/ta-erga-pou-schediazi-o-dimos-thessalonikis-gia-to-2017

           

4. ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ

Η προσωπική μας εκτίμηση και γενική εικόνα είναι πως ο κ. Μπουτάρης δεν είναι δήμαρχος των δημοτών. Ανήκει και θέλει να συγκαταλέγεται στους προνομιακούς συνομιλητές και συνεργάτες μεγάλων οίκων της διεθνούς ελίτ, των τραπεζών και της δύναμης. Από τον Φούχτελ μέχρι το Ιδρυμα Φορντ, Ροκφέλλερ, Σταύρος Νιάρχος, ΟΟΣΑ, Open Society Foundations. Οι ΜΚΟ με τις οποίες συνεργάζεται είναι πάρα πολλές και σε κάποιες είναι και μέλος ο ίδιος ο δήμαρχος, όπως το Δίκτυο Ναυαρίνο, η Πολιτιστική Εταιρεία Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος https://www.peebe.gr/eteri/, ο Αρκτούρος και ίσως και σε άλλες τις οποίες δε γνωρίζουμε. Μεγάλες προσδοκίες και φιλοδοξίες που μόνο συμφορές προοιωνίζουν για τους φτωχούς δημότες και για τον υπό οικονομική και κοινωνική κατοχή ελληνικό λαό. Δε μας έφταναν τα μνημόνια και η ευρωκατοχή, βάλαμε και άλλους δυνάστες στο κεφάλι μας, για να αποτελειώσουν τα περιουσιακά στοιχεία της πόλης. Ήδη, αν διαβάσετε τον απολογισμό του δημάρχου, έχουν καταγραφεί τα 1350 δημοτικά ακίνητα στη Θεσσαλονίκη. Για υποθήκη στα δάνεια; Ρωτάμε ως αφελείς δημότες.

Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το μέλλον που μας ετοιμάζουν ξεκινά από τη γειτονιά μας. Οι διεθνείς συμβάσεις και οι μνημονιακές υποχρεώσεις περνούν και από την τοπική αυτοδιοίκηση. Γι’ αυτό και ο δήμαρχος μιλώντας στο συνέδριο της ΚΕΔΕ, τόνισε την ανάγκη της πλήρους αυτονομίας των δήμων από την κρατική διοίκηση. Ο κ. Μπουτάρης ούτε αφελής είναι, ούτε μιλά από μόνος του. Ξέρει τι κάνει. Υπακούει σε εντολές. Μέχρι και ηλεκτρονική διακυβέρνηση ετοιμάζει.

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΣΤΟ ΕΤΗΣΙΟ ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΚΕΔΕ

Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, απηύθυνε χαιρετισμό στο πλαίσιο των εργασιών του Ετήσιου Τακτικού Συνεδρίου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 1 – 3 Δεκεμβρίου 2016.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο του χαιρετισμού:

«Θέλω να σας καλωσορίσω στην πόλη της Θεσσαλονίκης.

Ως διοίκηση αυτού του Δήμου, όπως και όλοι εσείς οι συνάδελφοι για τις πόλεις σας, δηλαδή η Αυτοδιοίκηση, καταβάλλουμε, μέσα στις γνωστές δύσκολες συνθήκες της χώρας, μια τιτάνια προσπάθεια. Μαζί με τους πολίτες, τους επιχειρηματίες, τους φορείς και τα ιδρύματα, να την κάνουμε πιο όμορφη, πιο φιλόξενη, πιο ανθρώπινη, ανοιχτή και ελκυστική για τους κατοίκους και τον οποιονδήποτε επισκέπτη.

Ο καθημερινός μας μόχθος, όμως, χρειάζεται μια στήριξη από την Κεντρική Διοίκηση, την οποία συχνά δεν τη βρίσκει. Αντίθετα, συναντούμε πάρα πολλά εμπόδια. Αρχίζοντας από τις περικοπές των πόρων, περνώντας στην ασφυκτική εξάρτηση από το Κράτος και καταλήγοντας στην πληθώρα των ελεγκτικών μηχανισμών και της απίστευτης τυπολατρίας και γραφειοκρατίας.

Θέμα ζωής και θανάτου, λοιπόν, για την Αυτοδιοίκηση, η ριζική μεταρρύθμιση που θα κάνει την Αυτοδιοίκηση το αφεντικό των Δήμων και των πόλεων. Κοντεύουμε να καταντήσουμε απλοί διαχειριστές των προβλημάτων του δήμου και της πόλης, στην πραγματικότητα έχουμε ελάχιστη δυνατότητα για αναπτυξιακές πρωτοβουλίες.

Το συνέδριό μας θα ασχοληθεί με ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, και καλά θα κάνει. Στόχος του είναι να καταλήξει στις θέσεις της Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης και να τις καταθέσει στην κοινωνία και στον διάλογο που ανοίγει η Κυβέρνηση για την αλλαγή του «Καλλικράτη».

Δεν θα ασχοληθώ φυσικά με όλα τα θέματα. Θέλω, όμως, να αναφερθώ σε ορισμένα που τα θεωρώ πολύ σημαντικά.

ΠΟΡΟΙ-ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Όπως ξέρουμε, ο “Καλλικράτης” δεν ορίζει με σαφήνεια τους πόρους που θα κατευθυνθούν στους Δήμους. Παρότι μας προσθέτει αρμοδιότητες, δεν μεταφέρει και τους αντίστοιχους πόρους. Το μόνο που προβλέπει ως προς τη χρηματοδότησή μας είναι μία γενικόλογη αναφορά: Πόροι από κρατικές επιχορηγήσεις και από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, που ως γνωστόν συνεχώς λιγοστεύουν και περικόπτονται.

Αναρωτιόμαστε, λοιπόν, πώς οι δήμοι θα γίνουν μοχλοί ανάπτυξης, όταν ουσιαστικά δεν έχουν ενδογενή έσοδα και δεν τους επιτρέπεται να τα αποκτήσουν; Ο νόμος απαγορεύει την ανεξάρτητη δημοτική φορολόγηση, που θα μπορούσε κάλλιστα να αντικαταστήσει ένα μέρος της φορολογίας. Και δεν είναι υποχρεωτικό να επιβαρυνθούν κι άλλο οι ήδη εξουθενωμένοι συνεπείς φορολογούμενοι.

Η ευρωπαϊκή εμπειρία μάς δείχνει ότι, εάν οι δήμοι ήταν πραγματικά αυτόνομοι και αυτοδιοικούμενοι, τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα. Με πόρους που θα εισέπρατταν και θα διαχειρίζονταν οι ίδιοι. Έτσι, ΚΑΙ τα οικονομικά του κράτους αλλά ΚΑΙ οι υπηρεσίες των δήμων θα βελτιώνονταν. Εδώ και χρόνια, το θέμα αυτό συζητιέται χωρίς κατάληξη. Αν όντως σχεδιάζεται ότι η είσπραξη και διαχείριση του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας θα περάσει στους ΟΤΑ, αυτό είναι μία θετική εξέλιξη, που σε γενικές γραμμές υποστηρίζουμε. Πρέπει, όμως, να διευκρινιστούν οι όροι και οι προϋποθέσεις με τις οποίες θα γίνει αυτό.

Αν οι δημότες πληρώνουν τον σχετικό φόρο στους δήμους, θα απαιτούν καλύτερες ανταποδοτικές υπηρεσίες από δομές που είναι πιο ‘κοντινές και προσβάσιμες’ σε αυτούς. Αν τα έσοδα και το έργο των δήμων εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη σωστή διαχείριση των πόρων που οι ίδιοι εισπράττουν, έχουν κάθε λόγο να την επιδιώκουν.

Κακά τα ψέματα! Όσο οι Δήμοι δεν έχουν αυτό που λέμε δημοσιονομική αυτονομία, θα παραμένουν απλοί “πελάτες” ενός κεντρικού κράτους-πάτρωνα. Έτσι, όμως, η ουσιαστική συμβολή των δήμων στην ανάπτυξη μόνο ως ανέκδοτο θα μπορούσε να ακουστεί.

Τα προσκόμματα για τη συμβολή των δήμων στην τοπική ανάπτυξη δεν σταματούν εδώ. Οι δήμοι δεν έχουμε τη δυνατότητα να επηρεάσουμε τις αποφάσεις σχετικά με σημαντικές για τη ζωή της πόλης εκτάσεις και χώρους μέσα στην επικράτειά μας. Τα παραδείγματα ατελείωτα, με πρώτο τα στρατόπεδα εντός πόλεως.

Το πρόβλημα των Ελληνικών Δήμων δεν είναι κυρίως η αποτελεσματικότητά τους ή το αν παίρνουν ή όχι αρκετά λεφτά από το κράτος. Είναι ένα πρόβλημα ουσίας και έχει να κάνει με το πώς το Ελληνικό κράτος αντιλαμβάνεται τον ρόλο μας. Γιατί, τοπική αυτοδιοίκηση “σημαίνει το δικαίωμα των τοπικών αρχών να ρυθμίζουν και να διαχειρίζονται το τοπικό μερίδιο των δημόσιων υποθέσεων. Με δική τους ευθύνη και για το συμφέρον του τοπικού πληθυσμού ”. Σημαίνει με άλλα λόγια “ευρεία αυτονομία αναφορικά µε τις ευθύνες τους, τους τρόπους και τα μέσα  µε τα οποία ασκούνται οι ευθύνες αυτές”.

Αυτά δεν τα λέω εγώ, αλλά ο Χάρτης Τοπικής Αυτονομίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, που η Ελλάδα έχει υπογράψει και κυρώσει ως εσωτερικό της νόμο, και μάλιστα με αυξημένη ισχύ. Και το Σύνταγμα έχει μια αντίστοιχη πρόβλεψη.

Οδηγούμαστε, λοιπόν, σε ένα αυτονόητο συμπέρασμα: Δημοσιονομική αυτονομία ή όποια άλλη αυτοτέλεια των Δήμων, δεν νοείται χωρίς ρυθμιστική ή, αλλιώς, κανονιστική αυτονομία των Δήμων, στο πλαίσιο του νόμου.

Μόνο η εξουσία να νομοθετούν τοπικά οι δήμοι θα τους κάνει αληθινούς παίκτες στο πεδίο της ανάπτυξης και της κοινωνικής πολιτικής. Μόνο αν μπορείς να πλάσεις τους δικούς σου τοπικούς θεσμούς, μπορείς να κινητοποιήσεις ή να ρυθμίσεις την καθημερινή ζωή της πόλης.

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΟΛΗ ΚΑΙ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Όλες σχεδόν οι χώρες της Ευρώπης, και όχι μόνο, και πάντως οι πλέον δημοκρατικές και ανεπτυγμένες έχουν ή ετοιμάζονται να εφαρμόσουν το σύστημα της Μητροπολιτικής Διακυβέρνησης στις αστικές τους περιοχές. Ο «Καλλικράτης» και εδώ αποδείχτηκε άτολμος. Οι υπάρχουσες θεσμικές και οικονομικές ρυθμίσεις του για τις μητροπολιτικές περιοχές είναι ξεπερασμένες και ακατάλληλες για τις τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες.

Η βελτίωση της διακυβέρνησης σε επίπεδο μητροπολιτικών πόλεων μπορεί να συνδεθεί με τους εθνικούς στόχους, όπως επίσης και με τους στόχους των τοπικών κοινοτήτων στις αστικές περιοχές θέτοντας έτσι τα θεμέλια για πιο δημοκρατικές, δίκαιες και πολιτικά σταθερές κοινωνίες.

Οι μητροπολιτικές περιοχές οφείλουν να προσαρμοστούν στην αποκέντρωση και στη δημοσιονομική αποκέντρωση. Να αυξήσουν την τοπική αυτονομία, να
μειώσουν τις φορολογικές διαφορές εντός των μητροπολιτικών περιοχών, να ενισχύσουν την ενδογενή ανάπτυξη και να βελτιώσουν την πρόσβαση σε κεφάλαια για την επένδυση και την ενσωμάτωση του ιδιωτικού τομέα ως επενδυτικού εταίρου και φορέα παροχής υπηρεσιών.

Μοντέλα υπάρχουν και εφαρμόζονται. Άλλα μπορούν να ξεκινήσουν με μεταρρύθμιση του «Καλλικράτη» κι άλλα απαιτούν συνταγματική αναθεώρηση. Ας τα συζητήσουμε, ας επιλέξουμε το καταλληλότερο για τη χώρα μας κι ας το βάλουμε μπρος το συντομότερο.

Εμείς στη Θεσσαλονίκη έχουμε ήδη προχωρήσει στην προώθηση της ιδέας των διαδημοτικών συνεργασιών μητροπολιτικού χαρακτήρα μέσω πυκνών συναντήσεων και συζητήσεων με δήμους του ευρύτερου Πολεοδομικού Συγκροτήματος (αστική και παράκτια συγκοινωνία, τραμ, διαδημοτική τηλεόραση κ.ά.). Επίσης για τον σκοπό αυτό έχει συσταθεί και λειτουργεί με τη συμμετοχή δήμων του Πολεοδομικού Συγκροτήματος η «Μητροπολιτική Αναπτυξιακή Εταιρεία Θεσσαλονίκης».

ΚΕΔΕ

Να δούμε και τα του οίκου μας. Να βρούμε τον τρόπο ώστε η ΚΕΔΕ να ξεφύγει από τον κομματικό έλεγχο και εναγκαλισμό και να εκπροσωπήσει θεσμικά όλες τις κατηγορίες των Δήμων, μικρών, μεσαίων και μεγάλων, ορεινών και νησιωτικών, πλούσιων και φτωχότερων. Η σύνθεση της ΚΕΔΕ μου θυμίζει «μικρή βουλή».

Ιδού στάδιο δόξης λαμπρό για την αυτοδιοίκηση, την κυβέρνηση και το πολιτικό σύστημα. Να κάτσουμε και να δούμε τι δούλεψε καλά μέχρι τώρα, τι θέλει αλλαγές και μεταρρύθμιση και να το προχωρήσουμε σύντομα».

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Οι δήμοι καλό είναι, κατά τον δήμαρχο, να γίνουν μικρογραφίες κρατών. Είναι πολύ πιο εύκολο να περάσεις την ατζέντα που θέλεις -και την έχει ήδη έτοιμη ο δήμαρχος, είναι η ‘’Θεσσαλονίκη 2030’’- σε τοπικό επίπεδο και να δανείζεσαι ανεξάρτητα. Δηλαδή, εκτός από τα κρατικά χρέη οι πολίτες να φορτωθούν και τα δημοτικά χρέη, όπως ήδη τα φορτώθηκαν κάνοντας πλούσιο τον Παπαγεωργόπουλο. Ο δήμαρχος θέλει να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη διαλύοντας τη χώρα σε μικρά ‘’κρατίδια’’. Είμαστε πολύ επιφυλακτικοί απέναντι σε κάτι τέτοιο. Το λέμε αυτό, γιατί μας το επιτρέπει το «ήθος» που έχει επιδείξει μέχρι τώρα το σύνολο του πολιτικού προσωπικού της χώρας, καθώς και οι επιλογές στις συνεργασίες του που μας μετέτρεψαν σε αποικία.

* Η Άννα Σεμερτζίδου είναι εκπαιδευτικός, μέλος του συντονιστικού του ΕΠΑΜ Τ.Ο. Θεσσαλονίκης.