Ο Χωροχρόνος σου

Του Γιώργου Χαραλαμπίδη*

Θα μπω κατευθείαν στο θέμα:

Καμία εξουσία δεν μπορεί να σε σκλαβώσει, αν δεν της επιτρέψεις να σου λεηλατήσει τον χωροχρόνο σου.

Στο σχολείο μας μαθαίνουν για τον χωροχρόνο διάφορα. Δεν μας μαθαίνουν όμως το πιο σημαντικό. Ότι δηλαδή ο χώρος και ο χρόνος είναι βέβαια μαθηματικά, είναι βέβαια φυσική, αλλά είναι και ιδιότητες ζωής. Όχι μόνος της υλικής μας υπόστασης αλλά και της πνευματικής.

Παράδειγμα: Φυλακίζεις σε ένα χώρο δέκα τετραγωνικών ένα παιδί. Και το κρατάς εκεί για σαράντα ας πούμε χρόνια. Τι απαιτήσεις μπορείς να έχεις από αυτόν τον ενήλικα πια, όταν το αποφυλακίσεις;

Είναι δυνατόν να στερηθεί κάποιος τον χώρο του; Είναι δυνατόν να στερηθεί τον χρόνο του;

Η προφανής απάντηση είναι: Σαφώς ναί! Επειδή όμως ο άνθρωπος είναι το ον της σύλληψης αλλά και της επεξεργασίας της πληροφορίας, ο χωροχρόνος του μπορεί να επεκταθεί πολύ περισσότερο από την υλική του δυνατότητα. Επί παραδείγματι, σήμερα μιλάμε για μακρινούς τόπους που ποτέ δεν πήγαμε, έχουμε δει εικόνες ή βίντεο από κει, ίσως έχουμε μιλήσει και με ανθρώπους που τους κατοικούν. Ακόμη η ανθρώπινη ματιά έχει φθάσει σε μακρινά αστέρια, σε μακρινούς γαλαξίες!

Και βέβαια η διεύρυνση του χωροχρόνου κάθε ανθρώπου, αντιστοιχεί ευθέως σε διεύρυνση της πνευματικής του ικανότητας και δυνατότητας. Μιλώντας πάντα για φυσιολογικό και υγιές άτομο.

Είναι εύκολο να φυλακίσεις κάποιον; Υπό φυσιολογικές συνθήκες όχι. Θα αντιδράσει! Ενδεχομένως να γίνει ομάδα και με άλλους και να σου δημιουργήσει προβλήματα.

Είναι εύκολο να πείσεις κάποιον να περιοριστεί σε συγκεκριμένο χώρο και να σου παρέχει μεγάλο μέρος του χρόνου του; Όχι λέτε;

Τότε γιατί ο Πλάτωνας στη “Σπηλιά” του, περιγράφει τους ανθρώπους σαν αλυσοδεμένους στο βάθος μιας σκοτεινής σπηλιάς;

Ο διδακτικός αυτός μύθος είναι πολύ γνωστός κι αν δεν τον ξέρεις φίλε αναγνώστη, μπορείς εύκολα να τον βρεις και στο ίντερνετ. Μάλιστα υπάρχει και σε βίντεο. Απλά πληκτρολόγησε στην αναζήτηση: “Η Σπηλιά του Πλάτωνα”.

Αναφέρει λοιπόν ο Πλάτωνας, ότι οι άνθρωποι, ειναι αλυσοδεμένοι και περνούν τον χρόνο τους με παιχνίδια και μαντεψιές. Ουσιαστικά μας λέει, ότι αυτές είναι οι αλυσίδες τους! Το παιχνίδι και η συνήθεια!

Πολλοί άλλοι μεταγενέστεροι συγγραφείς έπραξαν το ίδιο.

Ο Τζον Στάιμπεκ στο “Τα Σταφύλια της Οργής” του, μας διηγείται πώς οι τράπεζες μέσω των χρεών, κλέβουν τη γη του αγρότη, τον μετατρέπουν σε περιπλανώμενο εργάτη και πώς ο κάθε εργοδότης προσπαθεί να του αρπάξει τον χρόνο του μέσα από εξοντωτική πολύωρη εξευτελιστικά αμοιβόμενη εργασία, με τις ευλογίες ενός εξ' ίσου άδικου και ληστρικού κράτους.

Ο Τζόρτζ Όργουελ, στο “1984” αλλά και στην “Φάρμα των Ζώων”, μας υποδεικνύει ότι η εξουσία μπορεί να μας κλέψει και τον χώρο αλλά και τον χρόνο, μέσα από τον φόβο που εντέχνως διοχετεύει μέσα μας και καλλιεργεί. Μας προειδοποιεί, ότι ακόμη και την συνείδηση μπορεί να μας αλλοιώσει!

Ο Άλντους Χάξλεϊ στον “Θαυμαστό Καινούργιο Κόσμο” του, προειδοποιεί για μια κοινωνία, χωρίς την οικογένεια, παιδιά που από μικρά εθίζονται σε ναρκωτικά και τους γίνεται πλύση εγκεφάλου, σε κοινωνία απόλυτου ελέγχου.

Ο Ρέι Μπράντπουρι στο “Φαρενάιτ 451” του, μας μιλά για μια κοινωνία περιορισμένη όχι μόνο στον χώρο και στον χρόνο, αλλά και στο πνεύμα, αφού απαγορεύεται η κατοχή αλλά και η ανάγνωση βιβλίων. Η παράβαση δε του κανόνα αυτού σημαίνει θάνατο!

Όλοι οι παραπάνω, υπερέβησαν τον χώρο τους, αλλά και τον χρόνο τους (μια και κανείς τους δεν είναι πια στη ζωή), για να σου μεταφέρουν ένα μήνυμα: “Κινδυνεύει ο χωροχρόνος σου και μέσα από αυτό ο Άνθρωπος!”

Ελληνίδα, Έλληνα, πώς ξοδεύουμε εμείς τον χρόνο μας;

Από το: “Ο χρόνος είναι χρήμα”, του καπιταλιστή, που θέλει να βάλει τον εργαζόμενο να δουλεύει ατέλειωτες ώρες, με στόχο την παραγωγή όσο το δυνατόν μεγαλύτερης ανά μονάδα και περισσότερης συνολικά, υπεραξίας, για χάρη του ίδιου του καπιταλιστή, αλλά και χάριν της αποβλάκωσης του εργαζόμενου, λόγω υπερκατανάλωσης του προσωπικού του χρόνου σε εργασία, που στον ίδιο αποφέρει ένα μικρό μόνο μέρος κέρδους από το συνολικό.

Έως το: “Ο Πολιτισμός είναι ελεύθερος χρόνος”, του Μίκη Θεοδωράκη, που θέλει να δείξει την αλληλεξάρτηση του ελεύθερου χρόνου με ότι πιο ανθρώπινο, την επαφή, την τέχνη, την κουλτούρα, την επιστήμη, τον πολιτισμό του λόγου και της μουσικής.

Σε ποιο επίπεδο κατατάσσεις την δική σου χρονοτριβή;

Βέβαια και μόνο από το ότι βρήκες τον χρόνο να διαβάσεις τούτες εδώ τις γραμμές, σημαίνει ότι δεν είσαι στη συντριπτική πλειοψηφία αυτών που “σκοτώνουν” κυριολεκτικά των χρόνο τους. Αλλά μη νομίζεις ότι το ποτάμι της ανοησίας, που δημιουργεί η αλόγιστη σπατάλη χρόνου των πολλών δεν είναι σε θέση να σε παρασύρει. Το αντίθετο! Και λάβε υπ' όψιν ότι η εξουσία κάθε άλλο παρά ενοχλείται από την χρονοτριβή των πολλών σε ανοησίες. Ίσα ίσα που έχει εφεύρει και πολλούς τρόπους ώστε να τονώνει την τάση αυτή και να την μετατρέπει σε κέρδος για την ίδια, απώλεια για τους πολλούς.

Στην Ελλάδα του σήμερα, στην Ελλάδα από την οποία ξένα αλλά και εγχώρια κέντρα εξουσίας έχουν βάλει στόχο να εξαφανίσουν τους Έλληνες, αλλά και το κύριο χαρακτηριστικό τους, τον λόγο, είναι αναγκαίο, ώστε να σταματήσει η κατηφόρα, αλλά και ικανό, ώστε να υπάρξει αντιστροφή, η συνειδητοποίηση του ότι σπαταλάμε τον χρόνο μας. Χωρίς να ζούμε, χωρίς να απολαμβάνουμε, χωρίς ψυχική ανάταση, χωρίς λογική διεπαφή, χωρίς να συνειδητοποιούμε ότι σε λίγο χρόνο θα βρεθούμε στη μοίρα των Σύριων, ψάχνοντας ένα άλλο τόπο. Αλήθεια ποιόν;

Να σου θυμίσω ότι πριν το 2010, η οκτάωρη εργασία ήταν κατοχυρωμένη και η υπερωρία πληρωνόταν;

Έχεις δει ποτέ σου πώς στοιβάζονται τα κοτόπουλα στα πτηνοτροφεία; Δες και τις πολυώροφες πολυκατοικίες με τα μικρά διαμερίσματα. Σε τι διαφέρουν;

Από πότε και για ποιο λόγο πρέπει κάθε λίγα χιλιόμετρα στην Εθνική αλλά και στην Εγνατία να βάζεις το χέρι στην τσέπη;

Γιατί το τηλέφωνο σταθερό και κινητό αλλά και το ίντερνετ, κοστίζουν τόσο πολύ; Θυμάμαι όταν τα τηλέφωνα ήταν ούτε το ένα δέκατο από τα σημερινά, πληρώναμε στον περιπτερά μία δραχμή για ένα τηλεφώνημα. Και κέρδιζε κι αυτός. Η αύξηση των πελατών της τηλεφωνίας θα έπρεπε να μειώσει το κόστος, όχι να το αυξήσει τόσο υπέρμετρα. Μήπως ο στόχος είναι να εμποδιστεί η διεπαφή των ανθρώπων;

Μήπως η τεχνητή ανάγκη που σου έχουν εμφυτεύσει για το χρήμα τους, είναι ο πραγματικός ληστής του χώρου και του χρόνου σου;

Παρατήρησε τους ανθρώπους γύρω, όχι μόνον τους Έλληνες. Διαβάζουν; Βιβλία με ποιότητα, όχι ανοησίες! Βλέπουν θέατρο; Όχι θέατρο κατάντιας, αληθινό θέατρο! Συζητούν; Όχι αερολογούν, πραγματική συζήτηση.

Σε τελική ανάλυση, δικό σου είναι ότι έχεις την διάθεση να το διεκδικήσεις. Δίκαια ή άδικα. Καλόν είναι να διεκδικήσεις το δίκαιο και το αυτονόητο. Τον χώρο σου και την πατρίδα σου. Τον χρόνο σου και μια πιο ανθρώπινη ζωή. Αν δεν τα διεκδικήσεις, η εξουσία καραδοκεί να σου τα υφαρπάξει!

*Ο Γιώργος Χαραλαμπίδης είναι εκπαιδευτικός και μέλος του Ε.ΠΑ.Μ. Θερμαϊκού Θεσσαλονίκης