Αμετανόητη εμφανίστηκε η κ. Βαλαβάνη θέλοντας την αναβίωση του παλιού ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να μας πάει στο 4ο μνημόνιο εντός ευρώ και ΕΕ.

του Δημήτρη Καζάκη

Η τοποθέτηση της κ. Βαλαβάνη στην προσυνεδριακή της ΛΑΕ εμφανίστηκε από ορισμένους ως η "φωνή της λογικής" μέσα στο συγκεκριμένο κόμμα. Κι επειδή ακόμη θυμάμαι εκείνη την ιστορική πια έκφραση της κ. Βαλαβάνη, ως υφυπουργού οικονομικών, ότι είναι "πατριωτικό καθήκον" των υπό κατοχή Ελλήνων να πληρώσουν τον δημευτικό φόρο του ΕΝΦΙΑ, δεν θα μπορούσα παρά να ενδιαφερθώ για το ποιόν της "λογικής" της.

Δεν θα ασχοληθώ με τα εσωκομματικά της ΛΑΕ. Δεν με αφορούν. Θα ασχοληθώ μόνο με τις θέσεις που διατύπωσε η κ. Βαλαβάνη σχετικά με τα κορυφαία ζητήματα που απασχολούν όλους μας, ολόκληρη τη χώρα. Κι αυτά είναι το χρέος και το νόμισμα.

Τι είναι εφαρμόσιμη θέση;

Να τι είπε η κ. Βαλαβάνη: "Πρώτον, πρόγραμμα σημαίνει πριν απ’ όλα θέσεις εφαρμόσιμες. Πώς π.χ. από τη θέση για διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους φτάσαμε στη χθεσινή εισήγηση να ενσωματώνεται η θέση ΚΚΕ και ΑΝΤΑΡΣΥΑ για ολική διαγραφή του χρέους, κάτι που δεν έχει υπάρξει ποτέ στην ιστορία του κόσμου; Καθώς ακόμα και το χρέος που βρήκε και αρνήθηκε να πληρώσει η Οκτωβριανή Επανάσταση -τονίζω, Επανάσταση- πληρώθηκε τελικά εξ ολοκλήρου από τη Ρωσική Ομοσπονδία;"

Δεν γνωρίζω πώς αντιλαμβάνεται η κ. Βαλαβάνη το "θέσεις εφαρμόσιμες". Εφαρμόσιμες γιατί ελπίζει ότι θα της το επιτρέψουν οι δανειστές; Ή εφαρμόσιμες γιατί διαφορετικά δεν λύνεται το πρόβλημα του χρέους υπέρ του λαού και της χώρας;

Η κ. Βαλαβάνη δεν διευκρινίζει, αν και αφήνει με σαφήνεια να εννοηθεί ότι μέτρο της "εφαρμοσιμότητας" μιας θέσης δεν είναι οι ανάγκες και οι επιτακτικότητες του ίδιου του προβλήματος από την σκοπιά των συμφερόντων του λαού και της χώρας, αλλά οι διαθέσεις των δανειστών.

Δεν υπάρχει ούτε ένα παράδειγμα.

Γι' αυτό άλλωστε αφήνει σκοτεινό ένα κομβικό σημείο της "εφαρμόσιμης θέσης" της. Με συναίνεση των δανειστών θα προχωρήσει σε διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, ή με μονομερή ενέργεια; Κατανοώ τον κίνδυνο εγκεφαλικού που απειλεί όσους είναι αδύνατον να σκεφτούν με όρους ρήξης με τους δανειστές, αλλά θα επισημάνω το εξής: Υπάρχει έστω και μια περίπτωση χώρας σ' ολόκληρο τον κόσμο που μπόρεσε να γλυτώσει από το βρόγχο του χρέους και της χρεοκοπίας, χωρίς μονομερή ενέργεια κήρυξης χρεοστασίου σε βάρος των δανειστών και διαγραφή;

Ακόμη και ο Ελ. Βενιζέλος τον Απρίλιο του 1932 κήρυξε χρεοστάσιο μονομερώς σε βάρος των δανειστών και αρνήθηκε να εξυπηρετήσει το χρέος. Το ίδιο έκανε και ο Κίχνερ στην Αργεντινή το 2004, ο οποίος ανακοίνωσε μονομερώς "κούρεμα" κατά 70% και διαπραγμάτευση μόνο και αποκλειστικά για το υπόλοιπο.

Όσο και να ψάξει κανείς δεν θα βρει ούτε μια χώρα που να διέγραψε έστω το μεγαλύτερο μέρος του χρέους της, χωρίς μονομερή ενέργεια. Η κ. Βαλαβάνη που τόσο εύκολα ανακάλυψε ότι η "ολική διαγραφή του χρέους... δεν έχει υπάρξει ποτέ στην ιστορία του κόσμου", προφανώς δεν μπόρεσε να ανακαλύψει το ιστορικό δίδαγμα της μονομερούς διαγραφής.

Είναι κυριαρχικό δικαίωμα

Η έννοια της μονομερούς διαγραφής με πρωτοβουλία του κράτους οφειλέτη δεν είναι κάτι το αυθαίρετο. Πρόκειται για το δικαίωμα που αναγνωρίζει ακόμη και το υφιστάμενο διεθνές δίκαιο, της άσκησης εθνικής κυριαρχίας. Η Απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, 9/9/2014 αναγνώριζε για μια ακόμη φορά "το κυριαρχικό δικαίωμα κάθε κράτους να αναδιαρθρώσει το δημόσιο χρέος του, το οποίο δεν πρέπει να ματαιώνεται ή να εμποδίζεται από οποιοδήποτε μέτρο που προέρχεται από άλλο κράτος μέλος..."

Τι σημαίνει αυτό; Ότι μονομερώς το κράτος οφειλέτης έχει το "κυριαρχικό δικαίωμα" να αναδιαρθρώνει το δημόσιο χρέος του -ακόμη και να το διαγράφει ολοσχερώς- κατά πώς το συμφέρει, χωρίς κανένα άλλο κράτος να μπορεί να του σταθεί εμπόδιο.

Πώς πρέπει να ασκήσει η Ελλάδα αυτό το "κυριαρχικό της δικαίωμα", που έως σήμερα το έχει απεμπολήσει; Σύμφωνα με την κ. Βαλαβάνη θα πρέπει να περιοριστεί σε διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους κι όχι σε ολική διαγραφή. Γιατί; Τι είναι αυτό που καθορίζει το αν θα διαγραφεί το μεγαλύτερο μέρος ή το σύνολο του χρέους; Για την κ. Βαλαβάνη το να μη γίνει η ΛΑΕ σαν το ΚΚΕ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και φυσικά γιατί "ολική διαγραφή του χρέους... δεν έχει υπάρξει ποτέ στην ιστορία του κόσμου."

Με τα παλιά απατηλά συνθήματα του ΣΥΡΙΖΑ

Με άλλα λόγια η επιλογή είναι καθαρά με βάση τις ιδεολογικές προτιμήσεις της κ. Βαλαβάνη κι όχι με κριτήριο τις ανάγκες της χώρας και τα συμφέροντα της πλειοψηφίας του λαού. Αλήθεια, πώς καθορίζει η κ. Βαλαβάνη πόσο και ποιο από το δημόσιο χρέος θα πρέπει να διαγραφεί; Δεν λέει. Επαναφέρει απλά μια παλιά αδιευκρίνιστη και θολή θέση του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία αποδείχθηκε ότι δεν είναι εφαρμόσιμη υπό καθεστώς ευρώ.

Προφανώς την κ. Βαλαβάνη δεν την ενοχλεί η μετατροπή της ΛΑΕ σε νέο ΣΥΡΙΖΑ, παπαγαλίζοντας θέσεις που αποδείχθηκε ότι δεν μπορούν ούτε καν να εφαρμοστούν. Κι όχι μόνο αυτό. Ο ΣΥΡΙΖΑ υιοθέτησε αυτή τη θέση περί διαγραφής του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, χωρίς κανενός είδους διάλογο. Απλά ως βολικό προϊόν εσωκομματικών ισορροπιών χωρίς κανένα πραγματικό αντίκρισμα.

Αν ο παλιός ΣΥΡΙΖΑ πίστευε ότι μπορεί να διαγράψει το μεγαλύτερο μέρος, τότε θα μας είχε διαφωτίσει σε ορισμένα βασικά ερωτήματα, που απευθύνουμε από την αρχή της κρίσης: Πόσο και ποιο από το δημόσιο χρέος μπορεί να εξυπηρετήσει ο λαός και η χώρα, έτσι ώστε να σταματήσουν οι επιδρομές στο εισόδημα, οι περικοπές, οι λιτότητες και το ξεπούλημα; Πόσο και ποιο μέρος μπορεί να σηκώσει η ελληνική οικονομία χωρίς να χρειαστεί να ξανακαταφύγει σε δανεισμό προς εξυπηρέτηση του υπόλοιπου δημόσιου χρέους;

Πόσο χρέος μπορούμε να πληρώσουμε;

Βλέπετε, αν είναι να διαγράψουμε ένα μέρος του δημόσιου χρέους, του μεγαλύτερου, και το κράτος συνεχίσει να δανείζεται για να εξυπηρετήσει το χρέος που απέμεινε, τότε είναι δώρο, άδωρο. Η χρεοκοπία θα είναι πάντα προ των πυλών και η Ελλάδα θα παραμείνει έρμαιο των αγορών και των δανειστών, που θα την εκβιάζουν προκειμένου να την δανείσουν.

Ρωτάμε λοιπόν ξανά: Πόσο είναι το μέρος του δημόσιου χρέους που μπορεί ο ελληνικός λαός να το εξυπηρετήσει χωρίς να συνθλίβεται η σύνταξη, το μεροκάματο, οι κοινωνικές δαπάνες, οι δουλειές και οι επενδύσεις στη χώρα; Πόσο είναι το μέρος του δημόσιου χρέους που ο ελληνικός λαός θα μπορεί να το εξυπηρετήσει χωρίς να χρειαστεί νέο δανεισμό;

Αυτά τα ρωτάμε εδώ και χρόνια σ' όλους αυτούς που σαν την κ. Βαλαβάνη μας λένε ότι πρέπει να διαγράψουμε το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χρέους κι όχι όλο. Όσο πήρατε εσείς απάντηση, τόσο πήρα κι εγώ. Ο διάλογος ήταν και παραμένει ανύπαρκτος. Γιατί; Διότι πολύ απλά κανένας δεν τολμά να ισχυριστεί ότι μπορούμε σήμερα να εξυπηρετήσουμε έστω κι ένα μικρό μέρος του δημοσίου χρέους, χωρίς να βάλουμε το λαό στο γύψο των μνημονίων και την οικονομία στη δύνη της ύφεσης.

Κι αυτό η κ. Βαλαβάνη θα έπρεπε να το ξέρει πολύ καλά από πρώτο χέρι. Αποδείχθηκε περίτρανα από την θητεία της στην διακυβέρνηση της χώρας. Άλλωστε, η κ. Βαλαβάνη θα έπρεπε να γνωρίζει ότι το 2012 επιβλήθηκε αναδιάρθρωση δημοσίου χρέους με PSI, όπου υπήρξε διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους της ονομαστικής αξίας του. Κοντά στο 54%. Και μάλιστα με συναίνεση των δανειστών. Όπως δηλαδή φαίνεται να ονειρεύεται η κ. Βαλαβάνη τη δική της "εφαρμόσιμη θέση". Και λοιπόν; Όλοι γνωρίζουμε την κατάντια μας σήμερα.

Το τέλος της ιστορίας αλά Βαλαβάνη

Ας πάμε όμως στο άλλο τρομερό επιχείρημα της κ. Βαλαβάνη: "ολική διαγραφή του χρέους... δεν έχει υπάρξει ποτέ στην ιστορία του κόσμου." Επικαλείται μάλιστα το εκπληκτικό επιχείρημα ότι "ακόμα και το χρέος που βρήκε και αρνήθηκε να πληρώσει η Οκτωβριανή Επανάσταση -τονίζω, Επανάσταση- πληρώθηκε τελικά εξ ολοκλήρου από τη Ρωσική Ομοσπονδία".

Σπουδαία λογική. Πρώτα η κ. Βαλαβάνη ισχυρίζεται ότι ολική διαγραφή "δεν έχει υπάρξει ποτέ" και αμέσως μετά αυτοδιαψεύδεται λέγοντας ότι έχει γίνει από την Οκτωβριανή. Επειδή όμως μετά από 90 χρόνια ανατράπηκε το καθεστώς που διέγραψε στο σύνολο του το τσαρικό χρέος την εποχή της Οκτωβριανής, τότε ολική διαγραφή του χρέους δεν μπορεί να γίνει. Και μάλιστα δεν έγινε ποτέ στην ιστορία! Άντε βγάλε άκρη.

Τότε γιατί μιλάμε για δημοκρατία; Που επικρατεί σήμερα δημοκρατία; Μ' αυτή τη λογική δεν μπορούμε να μιλάμε ούτε για δημοκρατία, ούτε για εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα, ούτε καν για ελευθερίες. Ο λόγος είναι απλός. Γιατί ποτέ και σε καμιά ιστορική περίοδο δεν μπόρεσε τίποτε απ' ότι συνθέτει τη δημοκρατία με βάση τα συμφέροντα του λαού, να σταθεί και να επιβιώσει.

Αυτή ακριβώς είναι και η λογική του νεοσυντηρητισμού και του "τέλους της ιστορίας" που έχει ήδη προκηρύξει. Οτιδήποτε έχει να κάνει με τα αιτήματα και τις κατακτήσεις της δημοκρατίας με βάση τα συμφέροντα του λαού δεν μπορεί να υπάρξει, γιατί αυτά ανατράπηκαν από τις δυνάμεις της μαύρης αντίδρασης. Τέλος της ιστορίας. Η λογική αυτή είναι εκείνη που επέτρεψε στο ΣΥΡΙΖΑ και τον Τσίπρα να οδηγήσει την χώρα στο 3ο και χειρότερο από ποτέ μνημόνιο.

Ποια είναι η αληθινή διαφορά;

Επειδή όμως η ιστορία δεν είναι το φόρτε της κ. Βαλαβάνη , θα θέλαμε να σημειώσουμε για όποιον ενδιαφέρεται την αληθινή διαφορά. Το πρόβλημα δεν είναι στη διαγραφή όλου ή μέρους του χρέους, αλλά η αναγνώρισή του ή μή. Η βιβλιογραφία εδώ και δεκαετίες διαχωρίζει τις δυο προσεγγίσεις χρησιμοποιώντας δυό διαφορετικούς όρους: Η περίπτωση διαγραφής του χρέους λόγω ανικανότητας εξυπηρέτησης, συνιστά κήρυξη χρεοστασίου ή default. Ενώ η άρνηση της ίδιας της νομιμότητας του χρέους δεν συνιστά χρεοστάσιο, ή χρεοκοπία, αλλά repudiation, δηλαδή καταγγελία της νομιμότητας και άρνηση της οφειλής στο σύνολό της.

Είναι ψέμα ότι η καταγγελία της νομιμότητας του χρέους και η άρνηση της οφειλής δεν έχει γίνει ποτέ ξανά στην ιστορία. Η αλήθεια είναι ότι δεν έχει γίνει πολλές φορές. Κι αυτό συνδέεται οργανικά όχι με επαναστάσεις, αλλά με την κατάκτηση της δημοκρατίας από τον ίδιο τον λαό. Όσο σπάνιο είναι για έναν λαό να κατακτά στην πράξη την δημοκρατία και την κυριαρχία του σε μια χώρα, άλλο τόσο είναι η καταγγελία της νομιμότητας του χρέους.

Ορισμένα παραδείγματα: Η καταγγελία και ολοκληρωτική άρνηση του χρέους του Ντομ Μιγκουέλ στην Πορτογαλία το 1832. Του αυτοκράτορα του Μεξικό Μαξιμιλιανού το 1883. Των δανείων του προέδρου του Μεξικό Χουέρτα το 1922. Του Σάντο Νοτμίγκο προς την Αγγλία το 1873. Τα τσαρικά χρέη από τη Σοβιετική εξουσία το 1918. Τα χρέη του καθεστώτος Τινόκο της Κόστα Ρίκα το 1920. Τα χρέη της Πολωνίας προς τη Γερμανία το 1919, κοκ.

Μετά το 2ο παγκόσμιο πόλεμο η καταγγελία και ολοκληρωτική άρνηση του χρέους συνδέθηκε με την κατάρρευση της αποικιοκρατίας και την ανάδειξη νεοαπελευθερωμένων χωρών. Μετά την κρίση χρέους που ξέσπασε στη Λατινική Αμερική κι όχι μόνο από το 1982 και ύστερα, η καταγγελία και ολοκληρωτική άρνηση ήταν στην ημερήσια διάταξη για όσες χώρες διεκδικούσαν την δημοκρατία για τον λαό τους.

Να τι σημείωναν οι New York Times (2/3/1987): "Όσο πιο συχνά οι περισσότερες δημοκρατικές χώρες διεκδικούν να βασίζονται στη νομιμότητα, τόσο τους επιτρέπει να υιοθετήσουν μια σκληρότερη στάση έναντι των τραπεζών, και, επίσης, φαίνεται να αντανακλούν περισσότερο το συναίσθημα αποκήρυξης του χρέους που φαίνεται να είναι ευρέως διαδεδομένο σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες. Ενώ οι ειδικοί γενικά πιστεύουν ότι η καταγγελία θα κάνει περισσότερο κακό παρά καλό, κόβοντας την ροή νέων κεφαλαίων, ο λαός ενοχλείται όλο και λιγότερο από αυτές τις προοπτικές."

Το γιατί δεν κυριάρχησε το λαϊκό συναίσθημα για την αποκήρυξη ή καταγγελία του χρέους, οφείλεται πρωτίστως στην κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού και την βίαιη ανατροπή των συσχετισμών δύναμης διεθνώς υπέρ του νεοσυντηρητισμού. Το χρέος παρέμεινε και διογκώθηκε με αποτέλεσμα σήμερα να απειλεί να καταπιεί τον πλανήτη ολόκληρο.

Από τι εξαρτάται η αποκήρυξη του χρέους;

Επομένως η λύση σ' ένα οξύτατο πρόβλημα δεν εξαρτάται απ' το αν αυτή έχει ή δεν έχει εφαρμοστεί ξανά στην ιστορία. Αντίθετα εξαρτάται, αφενός, από το αν μπορεί να υπάρξει άλλη λύση υπέρ του λαού και της χώρας και, αφετέρου, αν υπάρχουν οι πολιτικές προϋποθέσεις και οι συσχετισμοί που απαιτούνται για την επιβολή της.

Δεν χρειάζεται λοιπόν για την κ. Βαλαβάνη και τους ομοϊδεάτες της να βγάζουν τελεσίγραφα για την ιστορία. Αρκεί να απαντήσουν στο εξής απλό ερώτημα. Βρέθηκε ξανά η Ελλάδα, ή κάποια άλλη χώρα σαν την Ελλάδα στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η χώρα; Βρέθηκε ποτέ ξανά άλλη χώρα στη δύνη ενός τέτοιου χρέους σε συνδυασμό με μια ανάλογη, τερματικού χαρακτήρα, ύφεση; Και μάλιστα χωρίς να διαθέτει τη δυνατότητα άσκησης ανεξάρτητης νομισματικής και οικονομικής πολιτικής;

Η κρίση χρεοκοπίας που διέρχεται η Ελλάδα είναι από άποψη έκτασης και βάθους πρωτοφανής. Όχι μόνο σε σύγκριση με ολόκληρη την προηγούμενη ιστορία της ελληνικής οικονομίας, αλλά και διεθνώς. Είναι χειρότερη ακόμη και από την ανάλογη που έμεινε στην ιστορία ως "Μεγάλο Κραχ" και από την οποία οι ΗΠΑ βγήκαν μόνο χάρις στον πόλεμο. Μέχρι σήμερα από έναν τέτοιο συνδυασμό χρεοκοπίας και ύφεσης, το καπιταλιστικό σύστημα δεν έχει βρει τρόπο ομαλής διεξόδου για το ίδιο.

Πόλεμος εναντίον όλων, ή δημοκρατία υπέρ του λαού. Μέσος δρόμος δεν υπάρχει. Και δημοκρατία σήμερα χωρίς καταγγελία της νομιμότητας του χρέους, χωρίς άρνηση της οφειλής, δεν μπορεί να υπάρξει. Κι ο λόγος είναι απλός. Διότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας σήμερα συνδέεται με την θεσμική απεμπόληση της εθνικής κυριαρχίας της, την κατάλυση της συνταγματικής τάξης της χώρας και την επιβολή δια της βίας ενός νέου αποικιοκρατικού δικαίου σε βάρος του λαού.

Μη μου το ευρώ τάραττε.

Εκτός κι αν η κ. Βαλαβάνη δεν έχει κανένα πρόβλημα με όλα αυτά. Γι' αυτό ίσως δεν μπορεί να δει ούτε καν το καθεστώς αποικιακής κατοχής που έχει επιβληθεί στην Ελλάδα από δανειστές και ΕΕ. Το πρόβλημά της, αν έχει, με την ευρωζώνη είναι καθαρά διαχειριστικό. Επειδή, όπως λέει η ίδια, "ποτέ πριν δεν έχει υπάρξει αποδέσμευση από το κοινό νόμισμα μιας ολοκλήρωσης, που έχει εισχωρήσει και στο παραμικρό γρανάζι λειτουργίας της ελληνικής κοινωνίας; Και όταν μάλιστα απευθυνόμαστε σε ένα κόσμο που χρειάζεται να πείσουμε και πάλι από την αρχή ότι οι ακολουθούμενες πολιτικές και η κοινωνία μπορούν ν’ αλλάξουν; Με ορατό κίνδυνο, σε κάποια αυριανή καμπή το GREXIT να σκάσει στα χέρια μιας κυβέρνησης με συμμετοχή ΣΥΡΙΖΑ με τον πιο χαώδη, άναρχο και καταστροφικό τρόπο;"

Άντε πάλι τα ίδια, "ποτέ πριν δεν έχει υπάρξει αποδέσμευση από το κοινό νόμισμα μιας ολοκλήρωσης." Το τέλος της ιστορίας για μια ακόμη φορά. Τύφλα να έχει ο Φουκογιάμα. Και να σκεφτεί κανείς ότι ακόμη κι αυτός έχει αναθεωρήσει. Η κ. Βαλαβάνη όμως εκεί. Επιμένει. Ολόκληρη η ιστορία προσκυνά την προκλητική ιδεοληψία και σκοπιμότητα του πολιτικού της λόγου.

Η αλήθεια βέβαια είναι τελείως διαφορετική. Η Ευρώπη έχει γνωρίσει αρκετές νομισματικές ενώσεις, ήδη από τον 14ο αιώνα. Πρώτα και κύρια οι αυτοκρατορίες της, που όλες τους -μηδεμιάς εξαιρουμένης- κατέρρευσαν και διαμελίσθηκαν σε εθνικές οικονομίες. Τι έγινε με τα αυτοκρατορικά νομίσματα; Πώς έγινε η μεταβολή; Ή μήπως τα κοινά αυτοκρατορικά νομίσματα δεν είχαν εισχωρήσει και στο παραμικρό γρανάζι λειτουργίας των επιμέρους εθνικών οικονομιών;

Η συμμετοχή της Ελλάδας στη Λατινική Ένωση

Μια από τι μακροβιότερες νομισματικές ενώσεις στην Ευρώπη ήταν η Λατινική Νομισματική Ένωση, που ιδρύθηκε στα 1867 και ήταν πρωτοβουλία του Λουδοβίκου Βοναπάρτη για την επέκταση της Γαλλικής επιρροής. Πολλοί μελετητές την θεωρούν απευθείας πρόδρομο της ΟΝΕ στην ευρωζώνη. Όχι άδικα. Εντασσόταν στα σχέδια για "παγκόσμιο νόμισμα" που ονειρεύονταν οι βαρώνοι των χρηματαγορών στο Σίτι του Λονδίνου, αλλά και στο Παρίσι. Η Γαλλία, όπου η αριστοκρατία του χρήματος είχε ανεβάσει στον αυτοκρατορικό θρόνο το Λουδοβίκο Βοναπάρτη, είχε μετατραπεί σε τοκογλύφο της Ευρώπης κι όχι μόνο. Κι έτσι προηγήθηκε, σε σχέση με τη Βρετανία, στη δημιουργία "παγκόσμιου νομίσματος" βασισμένο στο χρυσό.

Η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες που εντάχθηκε σ' αυτήν τη Λατινική Ένωση με απίστευτα καταστροφικά αποτελέσματα. Να πώς εκτιμάται η συμμετοχή της Ελλάδας σ' αυτή την ένωση: "Είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς το γιατί η αποδοχή της Ελλάδας στη Λατινική Ένωση θα ήταν επιθυμητή, ή επιτρεπτή από αυτό το σώμα. Με καμιά έννοια δεν ήταν ένα επιθυμητό μέλος της ένωσης. Οικονομικά αφερέγγυα, συγκλονιζόμενη από πολιτικές διαμάχες, δημοσιονομικά σάπια, η κατάστασή της ήταν αξιοθρήνητη. Παλεύοντας με το βάρος του χρέους, η Ελλάδα επιχειρούσε να διατηρήσει σε κυκλοφορία μια μεγάλη ποσότητα μη μετατρέψιμου χαρτονομίσματος. Εδαφικά δεν ήταν μια επιθυμητή προσθήκη στη Λατινική Ένωση, ενώ η εμπορική και χρηματοπιστωτική σημασία της ήταν μικρή. Παρ' όλα αυτά η τυπική της αποδοχή εξασφαλίστηκε και θα πρέπει να την αποδώσουμε σε σκοτεινές πολιτικές επιρροές,... Σίγουρα θα ήταν δύσκολο να σκεφτεί κανείς πάνω σε ποια άλλη βάση θα μπορούσε να επιδιωχθεί η συμμετοχή της." (H.P.Willis, A History of Latin Monetary Union, Chicago, 1901, σ. 81.)

Αυτά γράφονταν στα 1901 και κάλλιστα απηχούν τους όρους συμμετοχής της Ελλάδας και στην ευρωζώνη. Τι είχες Γιάννη, τι είχα πάντα! Η Ελλάδα εισήλθε στην Λατινική Ένωση γιατί στην οικονομία και την πολιτική της κυριαρχούσε ένα αδίστακτο σύστημα αγυρτείας και αρπακτής. Με την Λατινική Ένωση δόθηκε η ευκαιρία σε εγχώρια και ξένα αρπακτικά να κερδοσκοπήσουν ασύστολα με το χρέος της Ελλάδας, τα δημόσια έργα, τις επενδύσεις, τα σκάνδαλα του χρηματιστηρίου και των τραπεζών υπό καθεστώς ελευθερίας των συναλλαγών σε χρυσό.

Η συμμετοχή της Ελλάδας στη Λατινική Ένωση συνδέθηκε οργανικά με την εικονική οικονομική άνοδο της δεκαετίας του 1880, το "οικονομικό θαύμα" του Τρικούπη, όπως επώθηκε από τους απολογητές του. Ένα "θαύμα" που βασίστηκε στην έκρηξη των χρεών, την αβάσταχτη φορολογία και τα πρωτοφανή - ακόμη και για την Ελλάδα - σκάνδαλα με το δημόσιο ταμείο και το χρηματιστήριο, αλλά και στην πενία ενός ήδη πάμπτωχου λαού.

Είναι η εποχή των χρυσοκάνθαρων και χαβιαρόχανων τραπεζιτών και χρηματιστών, όπως ήταν ο Συγγρός, ο Βλαστός, κ.ά., οι οποίοι μεσίτευαν τα ξένα δάνεια από το Παρίσι και το Λονδίνο και δημιούργησαν το ασύδοτο, τοκογλυφικό, σαράφικο τραπεζικό σύστημα που έχουμε έως σήμερα.

Με δικομματισμό και διπλό νόμισμα

Είναι η εποχή όπου για πρώτη φορά στην Ελλάδα εγκαθιδρύθηκε στην πολιτική ο δικομματισμός και η δικομματική εναλλαγή. Δυο κόμματα, "κατορθώσαντα αλληλοδιαδόχως ν' ανέρχονται εις την εξουσίαν δια μεγάλων και συμπαγών πλειονοψηφιών πρωτοφανών εν τω πολιτικώ βίω της Ελλάδος," όπως έγραφε ο ιστορικός Επ. Κυριακίδης (Ιστορία του Σύγχρονου Ελληνισμού, τ. 2ος, Εν Αθήναις, 1892, σ. 640). Κι έτσι ο κομματάρχης μαζί με τον τραμπούκο έγιναν σήμα κατατεθέν της ελληνικής πολιτικής.

Είναι η εποχή του "δυστυχώς επτωχεύσαμεν" του Τρικούπη, αφού πρώτα η Ελλάδα πέρναγε το παθών της τον τάραχο υπό το καθεστώς εκβιασμών των ξένων και ντόπιων τοκογλύφων. Μέχρι και παράλληλο νόμισμα με τη μορφή υποσχετικής, δηλαδή σκριπ (IOU), σαν αυτό που ετοίμαζαν για εμάς οι Βαρουφάκης-Γκάλμπρεϊθ -με υποβολέα τον Σόϊμπλε- επιβλήθηκε στην χώρα το 1893. Μετά οι ξένοι δανειστές μαζί με το παλάτι και το πολιτικό προσωπικό οδήγησαν τη χώρα στον στημένο πόλεμο της ντροπής του 1897 με την Τουρκία προκειμένου να επιβληθεί ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος των ξένων δανειστών στην Ελλάδα.

Κι όλα αυτά γιατί; Διότι τότε κυριαρχούσαν οι απόψεις Βαλαβάνη. Παρουσίαζαν ως κάτι αδύνατο και απόλυτα καταστροφικό το να φύγει η Ελλάδα από τη Λατινική Νομισματική Ένωση. Ήταν αδιανόητο η Ελλάδα να φύγει από τον χρυσό και να υιοθετήσει το δικό της νόμισμα. Τελικά η χώρα έφυγε κακήν κακώς από την Ένωση με την επανάσταση του 1909.

Η εισαγωγή νέας δράχμης το Νοέμβριο του 44.

Η ελληνική οικονομία στην ιστορία της έχει αλλάξει νομίσματα υπό τις χειρότερες δυνατές συνθήκες. Όπως π.χ. την περίοδο της απελευθέρωσης. Η κυβέρνηση εθνικής ενότητας του Γ. Παπανδρέου σχηματίστηκε στην απελευθερωμένη Αθήνα στις 18 Οκτωβρίου 1944. Το πρώτο-πρώτο μέλημα της κυβέρνησης ήταν η άμεση αντικατάσταση της υπερπληθωριστικής δραχμής της κατοχής, μαζί και των μάρκων του 3ου Ράιχ, με τα οποία γίνονταν οι συναλλαγές στην κατεστραμμένη χώρα.

Σας φαντάζει ότι η αλλαγή νομίσματος εκείνη την εποχή υπό συνθήκες ολοσχερούς καταστροφής της Ελλάδας, ήταν πιο εύκολη, ή πιο δύσκολη απ' ότι σήμερα με το ευρώ; Ή μήπως -για να θυμηθούμε την κ. Βαλαβάνη- η κατοχική δραχμή δεν είχε "εισχωρήσει και στο παραμικρό γρανάζι λειτουργίας της ελληνικής κοινωνίας"; Όποιος έχει σώας τα φρένας αντιλαμβάνεται ότι η νομισματική αλλαγή τότε ήταν σαφώς πιο δύσκολη απ' ό,τι σήμερα με το ευρώ. Έστω και στην κατάσταση που έχουν οδηγήσει την Ελλάδα τα μνημόνια.

Πότε εισήχθη η νέα δραχμή, η δραχμή της απελευθέρωσης που αντικατέστηκε τα ράλλικα χαρτονομίσματα; Τον Νοέμβριο του 1944. Μόλις ένα μήνα μετά την εγκατάσταση της κυβέρνησης εθνικής ενότητας στην Αθήνα. Το σχέδιο της νομισματικής αυτής αλλαγής είχε εκπονηθεί από τους υπουργούς του ΕΑΜ με επικεφαλής τον Αλέξανδρο Σβώλο και είχε τη σύμφωνη γνώμη του τότε διοικητού της Τραπέζης της Ελλάδας, Ξενοφώντα Ζολώτα. Πώς τα κατάφεραν; Το αφήνουμε να μας το απαντήσει η συγχορδία της κ. Βαλαβάνη.

Πόσο γρήγορα υπολόγιζε το συγκεκριμένο σχέδιο την σταθεροποίηση του νέου νομίσματος, της νέας δραχμής; Έξη μήνες. Αρκεί, όπως έλεγε ο Άγγελος Αγγελόπουλος υφυπουργός οικονομικών εκ μέρους του ΕΑΜ στην κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου το 1944, η δημοσιονομική πολιτική "να φροντίζη για την αξιοποίηση όλων των παραγωγικών πηγών της χώρας και να δημιουργεί τόσες δαπάνες, όσες μαζί με τις δαπάνες της ιδιωτικής οικονομίας χρειάζονται για να υπάρξει εργασία για όλους τους ανθρώπους, που ζουν στη χώρα." (Α. Αγγελόπουλος, Τα Πρώτα Μέτρα για την Ανασυγκρότηση, Παπαζήσης, 1945, σ. 14)

Για τη σταθεροποίηση του νομίσματος, της νέας δραχμής, δεν χρειαζόταν κανένα κάλυμμα σε χρυσό ή αποθεματικά συναλλάγματος. "Το μόνο υγιές κάλυμμα είναι η παραγωγική εργασία," έγραφε ορθά ο Αγγελόπουλος. Και συνέχιζε: "Όσο παράγουμε περισσότερο μπορούμε να έχουμε μεγαλύτερη κυκλοφορία, δίχως τον κίνδυνο του πληθωρισμού." (σ.69).

Τι ήξεραν τότε, που αγνοεί η κ. Βαλαβάνη;

Φυσικά, η νομισματική αλλαγή αυτή απέτυχε, γιατί οι Βρετανοί σύμμαχοι επέλεξαν να σπρώξουν την Ελλάδα στα Δεκεμβριανά και κατόπιν στον εμφύλιο πόλεμο. Κι έτσι να μετατρέψουν τη νέα δραχμή της απελευθέρωσης σε υπερπληθωριστικό νόμισμα, χάρις στα τεράστια ελλείμματα του προϋπολογισμού που χρηματοδοτούσαν το κράτος του εμφυλίου και τις πιστώσεις στους καλούς μας συμμάχους, οι οποίοι εσφαγίαζαν τους Έλληνες δαπάνη του ιδίου του κράτους.

Γιατί οι εκπρόσωποι του ΕΑΜ εκείνη την εποχή δεν είχαν τις απόψεις της κ. Βαλαβάνη; Γιατί θεωρούσαν την σταθεροποίηση του νομίσματος με την εισαγωγή νέας δραχμής, θέση απόλυτα εφαρμόσιμη; Ακόμη και υπό τις ιδιαίτερα σκληρές συνθήκες εκείνης της εποχής;

Η διαφορά τότε με τώρα είναι κυρίως μία: Η ιδεολογία της υποτέλειας, της υποταγής στους αποικιοκράτες της Ευρώπης του 4ου Ράιχ, που διακατέχει την κ. Βαλαβάνη. Της φαίνεται αδιανόητο και ιστορικά πρωτοφανές, αυτό που για το ΕΑΜ και τη μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού κατά την απελευθέρωση ήταν το άμεσο πρόγραμμα εθνικής ανασυγκρότησης. Και είναι απολύτως λογικό.

Παρεμπιπτόντως, το πρόγραμμα του ΕΑΜ προέβλεπε ολοκληρωτική διαγραφή του προπολεμικού χρέους της Ελλάδας, προκειμένου να είναι σε θέση η χώρα να αρχίσει την ανασυγκρότησή της. Προφανώς το ΕΑΜ δεν γνώριζε, ή αδιαφορούσε για το γεγονός ότι ποτέ πριν στην ιστορία δεν έχει υπάρξει ολική διαγραφή του χρέους, σύμφωνα πάντα με την κ. Βαλαβάνη. Κι έτσι χάρις στην επιμονή του ΕΑΜ οι Βρετανοί αποδέχθηκαν λίγο πριν εγκατασταθεί η κυβέρνηση εθνικής ενότητας στην Αθήνα, να καταργηθεί ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος και μαζί του να διαγραφεί το σύνολο του προπολεμικού χρέους της Ελλάδας. Φυσικά, με τον εμφύλιο "ξέχασαν" κι αυτή τους την υπόσχεση.

Ποια Βαλαβάνη τότε θα τολμούσε να μιλήσει με όρους υποτέλειας και ιστορικά αδύνατου σ' έναν λαό, που είχε πολεμήσει για την ανεξαρτησία του; Σ' έναν λαό που με ανείπωτες θυσίες απελευθέρωσε μόνος του την κατεχόμενη πατρίδα του; Να γιατί τότε χρειάστηκαν τα όπλα των δωσιλόγων και των συμμάχων για να υποταχθεί ο λαός και να μείνει η Ελλάδα προτεκτοράτο.

Ενώ σήμερα μ' έναν λαό προδομένο και ζαβλακωμένο, αρκεί η κ. Βαλαβάνη, που σαν άλλος Τσίπρας, επιχειρεί να νεκραναστήσει τον ΣΥΡΙΖΑ του 2014. Με τη φιλοδοξία να πάρει ξανά την κυβέρνηση με τις ίδιες φρούδες και αδιέξοδες υποσχέσεις ώστε να οδηγήσει την Ελλάδα στο 4ο και χειρότερο μνημόνιο.