Η Ευρώπη του ολοκληρωτισμού και της παντοτινής απολυταρχίας -Μέρος 1ο

του Όθωνα Κουμαρέλλα

Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της Ευρω-παϊκής Ένωσης αυτή δημιουργήθηκε «για να τεθεί τέλος στους συχνούς και αιματηρούς πολέμους μεταξύ των γειτονικών χωρών που κατέληξαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο», ενώ αποτελεί την πραγμάτωση του οράματος εμπνευσμένων ηγετών που: «…ενέ-πνευσαν τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην οποία ζούμε σήμερα. Χωρίς την ενεργητικότητα και την κινητοποίησή τους, δεν θα κυριαρχούσε η ειρήνη και η σταθερότητα που θεωρούμε δεδομένη στον κόσμο που ζούμε. Από αντιστασιακοί μέχρι δικηγόροι, οι ιδρυτές της ΕΕ συνιστούσαν μια ποικιλόμορφη ομάδα ανθρώπων με κοινά ιδανικά: μια ειρηνική, ενωμένη και ευημερούσα Ευρώπη». (http://europa.eu/about-eu/eu-history/index_el.htm). Στη συνέχεια παρατίθενται τα ονόματα και τα βιογραφικά των εν λόγω «εμπνευσμένων» ηγετών, όπως του Κόνραντ Αντενάουερ, του Γιόζεφ Μπεχ και άλλων.

Αντιπαρερχόμενοι τα «περί ειρήνης και σταθερότητας που θεωρείται δεδομένη στον κόσμο που ζούμε», με τη Μέση Ανατολή να φλέγεται και τον πόλεμο να εξαπλώνεται, στις μέρες μας, από το Αφγανιστάν μέχρι τη Βόρεια Αφρική και απ’ εκεί μέχρι την Ουκρανία, με την άμεση συμμετοχή των κρατών μελών της Ε.Ε., διαπιστώνεται η εμφανής προσπάθεια να παρουσιαστεί -σε πληθώρα ανάλογων κειμένων-, ότι η Ε.Ε. είναι αποκύημα του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου και προκειμένου να επικρατήσει η ειρήνη, η δημοκρατία και τελικά η ευημερία για το σύνολο των ευρωπαίων πολιτών. Ότι αποτελεί, επίσης, αποτέλεσμα της άοκνης προσπάθειας ανθρώπων με υψηλά ιδανικά, οραματιστών, ανθρωπιστών και ειρηνιστών, που δεν είχαν και δεν έχουν καμία σχέση με οικονομικά συμφέροντα και με ηγεμονικές βλέψεις σε βάρος των κρατών και των λαών που ενεπλάκησαν -ηθελημένα, ή αθέλητα-, σε αυτή τη διαδικασία ενοποίησης. Εντύπωση μάλιστα προκαλεί, ότι έχουν σταδιακά εξαφανιστεί από κάθε επίσημη πηγή, όλα εκείνα τα στοιχεία του βιογραφικού μερικών τουλάχιστον από τα εν λόγω πρόσωπα, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν μελανά σημεία και να δημιουργήσουν προβληματισμούς ως προς τις σκοπιμότητες που εξυπηρετούσαν, όπως λόγου χάρη η σχέση ορισμένων εξ αυτών με το ναζιστικό καθεστώς της Γερμανίας την περίοδο του 3^ου Ράιχ.

«….Οι σύγχρονοι ευρωπαίοι ιστορικοί παραδόξως αποσιωπούν, ή υποβαθμίζουν την ισχυρή προώθηση της ιδέας της ενωμένης Ευρώπης από τη ναζιστική ιδεολογία, τακτική και στρατηγική. Και βέβαια εκτός από την αποσιώπηση της ναζιστικής συνεισφοράς, η ευρωπαϊκή ιδέα αντιμετωπίζεται σαν μια "καθαρή" ιδέα, ενώ οι παραγωγικές και ταξικές σχέσεις αποσιωπούνται…..»[1]

Έτσι, είναι πολύ δύσκολο να βρει κανείς κείμενα και ντοκουμέντα τουλάχιστον στις επίσημες πηγές της ΕΕ, που να αναφέρονται ευθέως και αναλυτικά στο τι είχε προηγηθεί, από πού πήγασε η μεγάλη ιδέα της ευρωπαϊκής ενοποίησης και αν υπήρξαν και στο παρελθόν ανάλογες προσπάθειες, λιγότερο, ή περισσότερο επιτυχημένες και που αυτές οδήγησαν. Σαν κάτι θέλουν να κρύψουν με όλα αυτά και την αποσιώπηση τμημάτων της ίδιας της ευρωπαϊκής ιστορίας μέχρι την δημιουργία της Ένωσης υπό την αρχική μορφή της ως Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα, που ιδρύθηκε το 1950.

Μέρος 1^ο Η προϊστορία

1. Η Ευρώπη του Καρλομάγνου

Όμως είναι γνωστό, ότι η ιδέα μιας ένωσης όλων των ευρωπαϊκών ολιγαρχιών υπήρξε ήδη πολλούς αιώνες πριν, στα βάθη του Μεσαίωνα, από την εποχή που η δυτική ρωμαϊκή αυτοκρατορία αποσπάστηκε από την βυζαντινή ανατολική αυτοκρατορία, με το Βατικανό να ενθαρρύνει ενοποιητικές διαδικασίες προκειμένου να επιβάλει -μέσω ελεγχόμενων από το ίδιο ηγεμόνες- την κοσμική του εξουσία.

Πόλεμοι, λεηλασίες, σφαγές, εξανδραποδισμοί ολόκληρων πληθυσμών έγιναν στη προσπάθεια ηγεμόνων να επεκτείνουν και να ενώσουν υπό την εξουσία τους ολόκληρη την ήπειρο, υπό τις ευλογίες του Πάπα.

Η πρώτη όμως ολοκληρωμένη προσπάθεια τέτοιας ενοποίησης ήλθε με τον Καρλομάγνο, ο οποίος θεωρείται και ο αρχικός εμπνευστής της ενωμένης Ευρώπης υπό το γερμανικό έλεγχο[2]. Αυτός είναι που το 800 μ.Χ. στέφθηκε από τον Πάπα Λέοντα Γ΄ την ημέρα των Χριστουγέννων στην Παλιά Βασιλική του Αγίου Πέτρου αυτοκράτορας και κατάφερε δια πυρός και σιδήρου να ενώσει τεράστιες περιοχές της Ευρώπης με πρωτεύουσα το σημερινό Άαχεν της Γερμανίας.

2. Η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους - τα Ράιχ και η Ιερά Συμμαχία

Η προσπάθεια του Καρλομάγνου, μολονότι φάνηκε να ακυρώνεται με το θάνατό του, βρήκε στην συνέχεια τη συνέχισή της, όταν το 962 στέφθηκε αυτοκράτορας (Kaiser), ο Όθων Α΄ ο Μέγας, δημιουργώντας την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους (Sacrum Romanum Imperium Nationis Germanicae), που απετέλεσε μέχρι το 1806 το 1^ο γερμανικό Ράιχ (αυτοκρατορία).

Όμως, οι φιλοδοξίες τοπικών ηγεμόνων που αμφισβητούσαν την επικυριαρχία της αυτοκρατορίας, η Αναγέννηση, η εμφάνιση νέων κοινωνικών στρωμάτων που διεκδικούσαν τη δική τους αυτόνομη παρουσία και συμμετοχή στις δομές της εξουσίας, οι έντονες θρησκευτικές διαμάχες και οι έριδες, έφεραν πολλές φορές διασπάσεις, επανενώσεις, πολέμους και σφαγές και εμπόδισαν έτσι τη δημιουργία ενός ενιαίου κυριαρχικού κράτους υπό τη γερμανική αιγίδα σε ολόκληρη την επιφάνεια της ηπειρωτικής Ευρώπης. Παρ’ όλα αυτά ο οίκος των Αψβούργων κατάφερε να κυριαρχήσει για αιώνες σε εκτεταμένες περιοχές της Ευρώπης από την Αυστρία, μέχρι την Ισπανία και τις κάτω χώρες. Η ενοποίηση όμως ποτέ δεν ολοκληρώνονταν, μολονότι η προσπάθεια ήταν αέναη για τη συνένωση των πάσης φύσεως ολιγαρχιών προκειμένου να αντιμετωπιστούν από κοινού οι κίνδυνοι που έφερναν μαζί τους οι ολοένα αυξανόμενες αλλαγές στις μεθόδους παραγωγής και η χρήση νέων και εξελιγμένων για την εποχή τους εργαλείων. Κοινωνικές εξελίξεις και αντίστοιχες στη παραγωγή, που αργά αλλά σταθερά κατέληξαν στη βιομηχανική επανάσταση, αλλά και τη γαλλική επανάσταση που έφερε με τη σειρά της στο προσκήνιο την αστική τάξη και συνέτεινε στη δημιουργία των επί μέρους εθνικών κρατών. Έτσι, το 1806 καταλύεται το 1^ο Ράιχ, όταν στις 6 Αυγούστου ο Φραγκίσκος Β’ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ηττάται στο Αούστερλιτς από το Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Οι ναπολεόντειοι πόλεμοι δεν υπήρξαν ως προσπάθεια «εξαγωγής» της γαλλικής επανάστασης, αλλά μια ακόμα αποτυχημένη προσπάθεια ευρωπαϊκής ενοποίησης υπό τη κηδεμονία της Γαλλίας αυτή τη φορά.

Όμως λίγα χρόνια αργότερα, αμέσως μετά την ήττα του Ναπολέοντα στις 18 Ιουνίου του 1815 στο Βατερλό και την υπογραφή της 2^ης συνθήκης του Παρισιού, το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου συνήφθη τριμερής συνθήκη μεταξύ των Αυτοκρατόρων Αλεξάνδρου Α΄ της Ρωσίας, Φραγκίσκου Α' της Αυστρίας και του Βασιλέα Φρειδερίκου Γουλιέλμου Γ΄ της Πρωσίας, την οποία συνομολόγησαν και υπέγραψαν αυτοπροσώπως, στο Παρίσι. Στη συμμαχία αυτή προσχώρησε τον ίδιο χρόνο και η Αγγλία, ενώ με την επιμέρους λεγόμενη συνθήκη «Αιξ λα Σαπέλ» του 1818 προσχώρησε και η Γαλλία. Έτσι δημιουργήθηκε η λεγόμενη Ιερά Συμμαχία, που θεωρείται από πολλούς ως ο αδιαμφισβήτητος προπομπός της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Την πρωτοβουλία της σύναψης αυτής της συνθήκης είχε πρώτος ο Τσάρος Αλέξανδρος Α’, η δε ονομασία «Ιερά» οφείλεται στην αρχική πρόθεσή του όπως επιτύχει την -όπως αποκαλούσε ο ίδιος- εν «χριστιανική αλληλεγγύη» συνένωση των ευρωπαϊκών χωρών, των ορθοδόξων, των καθολικών, καθώς και των προτεσταντών.

Ανεξάρτητα από τις μύχιες σκέψεις και τις προθέσεις των πρωταγωνιστών της δημιουργίας της Ιεράς Συμμαχίας στην πράξη αποδείχθηκε, ότι σκοπός της ήταν η αντίδραση των απολυταρχικών αυτοκρατόρων και των πάσης φύσης ολιγαρχιών κατά των φιλελεύθερων τάσεων που είχαν ήδη αρχίσει να εκδηλώνονται στην Ευρώπη μετά τη Γαλλική Επανάσταση το 1789 από τις αναδυόμενες τάξεις του αστισμού, αλλά και του ραγδαία επεκτεινόμενου εργατικού προλεταριάτου, που αμφισβητούσε στην καρδιά του το -με φεουδαλικά ακόμη χαρακτηριστικά αλλά ραγδαία παρακμάζον- ολιγαρχικό σύστημα εξουσίας συνολικά στην Ευρώπη.

Πολύ γρήγορα η Ιερά Συμμαχία έδειξε το σκληρό πρόσωπο της ευρωπαϊκής απολυταρχίας ως θεσμός καταπίεσης των λαών και με σαφή διάθεση επέμβασης των ισχυρών βασιλέων και των αυτοκρατόρων της συμμαχίας στα εσωτερικά ζητήματα των πιο μικρών και πιο ασθενικών χωρών, καταπνίγοντας κάθε προσπάθεια ανεξαρτητοποίησης. Υπέσκαψε όμως έτσι την ίδια τη μακροημέρευσή της, αφού οι εξελισσόμενες κοινωνικές διεργασίες απεδείχθησαν ισχυρότερες ενός συστήματος που είχε από καιρό πέσει σε προϊούσα σήψη και παρακμή.

Η ελληνική επανάσταση του 1821, που πολεμήθηκε με κάθε μέσο ειδικά από το Μέττερνιχ, αλλά και στη συνέχεια οι επαναστάσεις το 1830 στη Γαλλία και το 1834 στο Βέλγιο έδωσαν τη χαριστική βολή σε αυτήν την ανελεύθερη ένωση.

Ωστόσο η ιδέα της ευρωπαϊκής απολυταρχικής ενοποίησης ουδέποτε έπαψε να «στροβιλίζει» στα μυαλά διαφόρων αξιωματούχων και ευγενών, σε απάντηση του αιτήματος για λαϊκή κυριαρχία και δημοκρατία, που απλώνονταν παντού σε όλες τις χώρες της ηπείρου, ενώ ήδη είχαν αρχίσει να παρουσιάζονται τα πρώτα κομμουνιστικά κινήματα και οργανώσεις.

Είναι η εποχή που οι ηγεμονικές βλέψεις των Γερμανών στρέφονται σταδιακά προς τις περιοχές της νοτιοανατολικής Ευρώπης, των Βαλκανίων και γενικά στον ασαφή χώρο της κεντρικής Ευρώπης, για την οικοδόμηση του δικού της γεωστρατηγικού χώρου, απέναντι στις αποικιοκρατικές δυνάμεις της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας στη δυτική πλευρά της ηπείρου. Ο όρος «mitteleuropa», ή «μεσευρώπη» καθιερώνεται σταδιακά ήδη από το πρώτο μισό του 19^ου αιώνα με κύριους εκφραστές τον Καρλ Λουντβιχ Μπρούκ, ή το Λόρεντζ Φον Στέιν, ενώ αργότερα αυτές οι ιδέες υιοθετήθηκαν από το Χάινριχ Φον Γκάγκερν και τον Γκεοργκ Φρίντριχ Λίστ, ενώ σε πολιτικό επίπεδο κύριος εκφραστής τους υπήρξε το γερμανικό Εθνικό Φιλελεύθερο κόμμα.

Ειδικά ο Λίστ διατύπωσε νωρίς την άποψη ότι το μέλλον θα ανήκε σε μεγάλους οικονομικούς σχηματισμούς που θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους, έτσι πρότεινε για το μέλλον του γερμανικού έθνους να επεκταθεί στην ευρωπαϊκή ήπειρο και να αναζητήσει στον χώρο αυτόν τις αποικίες του. Προκειμένου να αναπτύξει την αποτελεσματικότητά του απέναντι στη Γαλλία και τη Ρωσία και μιας ενδεχόμενης συμμαχίας μεταξύ τους, η Γερμανία όφειλε να αναπτυχθεί ενοποιώντας το χώρο της κεντρικής Ευρώπης, από τη Βαλτική και τη Βόρειο Θάλασσα προς βορρά που θα επεκτείνονταν νότια μέχρι τα παράλια της Μεσογείου και ανατολικά, στη Μαύρη Θάλασσα, φθάνοντας ακόμη και μέχρι την Περσία.

Οι προσπάθειες έτσι, τόσο ανεπίσημα, άλλα και επίσημα στο γεωπολιτικό επίπεδο έστω και για επί μέρους ενώσεις συνεχίστηκαν αμείωτες και έτσι δημιουργείται την 1^η Ιανουαρίου 1834 η Γερμανική Τελωνειακή Ένωση. «Την εποχή αυτή στη Γερμανία βασίλευε η οικονομική ένωση Zollverein (1834-1871), η οποία είχε επιβληθεί από την Πρωσία με σκοπό να ενοποιήσει τις οικονομίες των ανεξάρτητων Γερμανικών κρατών μέσω της ελευθερίας κίνησης κεφαλαίου και εργασίας. Φυσικά η ένωση αυτή, που πολλοί στην δεκαετία του 1960 θεώρησαν ως προκάτοχο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, απαιτούσε και κοινό νόμισμα, το Vereinsmünze, το οποίο εκφραζόταν σε χρυσό και ασήμι. Οι δημοκρατικές επαναστάσεις που ξέσπασαν στη Γερμανία το 1848 στράφηκαν εναντίον της Πρωσικής επικυριαρχίας και φυσικά εναντίον του Zollverein.»[3]

Απόρροια και διάδοχος αυτής της ένωσης -που δεν είναι δυνατό να αγνοείται ο ρόλος στην πορεία ενοποίησης της ευρωπαϊκής ολιγαρχίας υπό τη γερμανική πρωτοκαθεδρία με αυτοκρατορικού τύπου βλέψεις-, υπήρξε η δημιουργία το 1871 του 2^ου Γερμανικού Ράιχ, δηλαδή η ενοποίηση των διάσπαρτων ασθενών γερμανικών πριγκιπάτων, με τους μέχρι τότε σχετικά χαλαρούς μεταξύ τους δεσμούς, σε μια ενιαία κρατική οντότητα υπό τον Μπίσμαρκ που στήθηκε με «σίδερο και αίμα» κατά τη δική του εκτίμηση στην πρώτη του ομιλία ως πρωθυπουργού του νέου Ράιχ. Στα ανατολικά δημιουργείται λίγο πριν, το 1867, η αυστροουγγρική αυτοκρατορία υπό τον επίγονο των Αψβούργων Φραγκίσκο Ιωσήφ, με την οποία ο Μπίσμαρκ προχώρησε το 1879 στη «Διπλή Συμμαχία».

Χωρίς να είναι αξιοπερίεργο και μη ερμηνεύσιμο, αποτελεί γεγονός, ότι πέραν του Ναπολέοντα, κάθε φορά η όποια προσπάθεια ενοποίησης να προέρχεται κυρίως από τη γερμανική πλευρά και να αποσκοπεί στη γερμανική επικυριαρχία.

3. Η «Πανευρώπη»

Έκτοτε και μέχρι και μετά το 1^ο καταστροφικό παγκόσμιο πόλεμο και την κομμουνιστική επανάσταση στη Ρωσία, η μεγάλη ιδέα μιας ενωμένης απολυταρχικής Ευρώπης έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής στους κύκλους της απανταχού καθεστωτικής διανόησης και σε πολλούς ξεπεσμένους ευγενείς που αισθάνονταν έντονα την απειλή από τα ανερχόμενα εθνικά, δημοκρατικά, σοσιαλδημοκρατικά και κομμουνιστικά κινήματα, σαν το μέσο και την ασπίδα προστασίας των απομενόντων προνομίων τους. Ενώ από την άλλη, μετά τον πόλεμο, κατανοούσαν ότι η ένωση θα μπορούσε να αποτελέσει τη «σωτηρία» της Ευρώπης και της δικής τους επικυριαρχίας, από την ασφυκτική πίεση που θα υφίστατο μεταξύ της νεαρής τότε Σοβιετικής Ένωσης και της ανερχόμενης υπερδύναμης των ΗΠΑ.

Η διάδοση των ενωσιακών ιδεών ήταν τόσο εκτεταμένη που δημιουργήθηκαν σε πολλές πρωτεύουσες διάφορες λέσχες προώθησης των ιδεών αυτών. Ένας από τους πρωτεργάτες αυτών των κινήσεων υπήρξε ο γνωστός Ρίχαρντ Κουντενχόβε-Καλέργκι, ένας ξεπεσμένος ευγενής και κοσμοπολίτης, που ήδη από το 1922 πρότεινε το πρόγραμμά του τη γνωστή «Πανευρώπη». Η πεμπτουσία των ιδεών του Καλέργκι για την «Πανευρώπη» αφορούσε στην κατάργηση από στρατηγική, οικονομική και εθνική άποψη των συνόρων των κρατών της Ευρώπης. Στηρίζονταν αρχικά στη λογική της «μεσευρώπης», αλλά επεκτεινόμενης στο σύνολο του ευρωπαϊκού εδάφους με την συμπερίληψη της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας, που η μεσευρώπη εξαιρούσε.

Ο Καλέργκι πρότεινε ουσιαστικά τη δημιουργία μιας ομοσπονδίας με κεντρική διοίκηση, κάτι ανάλογο των ΗΠΑ. Από την πολιτική αυτή ομοσπονδία που πρότεινε ο Καλέργκι αποκλείονταν η Βρετανία και η ΕΣΣΔ, ως αντίπαλες στην «πανευρώπη» δυνάμεις. Το 1923 ιδρύθηκε και ο σύλλογος «Πανευρωπαϊκή Ένωση» για την προώθηση της ιδέας. Ο σύλλογος ανέπτυξε αξιόλογη δράση, ιδρύθηκε το κεντρικό της γραφείο στη Βιέννη και ακολούθως συγκροτήθηκαν διάφορα εθνικά τμήματα με τη συμμετοχή διάφορων πολιτικών προσωπικοτήτων και διανοουμένων από πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Το 1926 έγινε το Α' Πανευρωπαϊκό Συνέδριο, στο οποίο συμμετείχαν ανεπισήμως αντιπρόσωποι από όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες. Προκλήθηκε σχετικό διεθνές ενδιαφέρον, αλλά η σύναξη δεν κατάφερε να πείσει ότι η κίνηση ξεπερνούσε έναν πολιτικό, καθαρά όμως ουτοπικό, στόχο.

Ο Καλέργκι αντιλαμβανόταν την ενότητα της Ευρώπης στην εξής βάση: «Διά μέσω της ρωσικής στρατοκρατικής Σκύλλας και της αμερικανικής οικονομολογικής Χαρύβδεως μικρός μόνον πορθμός φέρει εις καλυτέρους ορίζοντας. Και ο πορθμός ούτος ονομάζεται Πανευρώπη, όπερ σημαίνει αλληλοβοήθειαν διά της Ενώσεως της Ευρώπης εις μιαν πολιτικο-οικονομολογικήν ομοσπονδίαν»[4].

Σε άλλο σημείο γίνεται ακόμη σαφέστερος για την κατεύθυνση αυτής της πανευρωπαϊκής ένωσης: «Εάν η Ευρώπη δεν διδαχθεί τα μαθήματα της ιστορίας, θα έχει και αυτή το αυτό τέλος, όπως η γερμανορωμαϊκή αυτοκρατορία. Πολιτικώς και στρατιωτικώς θα γίνει το παιγνιόχαρτον της υδρογείου πολιτικής. Αντικείμενον πλέον αντί υποκείμενον του παγκοσμίου προβλήματος. Κατά την διανομήν των μεγάλων αγορών και των παγκοσμίων εδαφών, ειδών πρώτης ανάγκης, η Ευρώπη θα μείνει κατά μέρος... Θα γίνει σφαίρα επιρροής της Αγγλίας, της Ρωσίας και της Αμερικής...».

Ο Καλέργκι έβλεπε την «πανευρώπη» του σαν μια συμμαχία εναντίον ανταγωνιστών, πριν και πάνω απ’ όλα στο οικονομικό πεδίο: «Η διεθνής ηγεμονία της Ευρώπης απωλέσθη διά παντός, όχι όμως και η ανεξαρτησία της, ούτε και το αποικιακόν κράτος, ούτε και ο πολιτισμός της, ούτε το μέλλον της». Η Ευρώπη «οφείλει διά το παγκόσμιον συμφέρον της να συγχωνευθή ταχέως διότι, ενώ έκαστον ευρωπαϊκόν κρατίδιον, συν τω χρόνω παρακμάζον, θα παραδοθεί εις μιαν των μεγάλων διεθνώς δυνάμεων, πολιτικώς δε και βιομηχανικώς. Δύναται η πανευρώπη ενωμένη να σχηματίσει εν ισχυρότατον συγκρότημα, ίσως το ισχυρότερον της γης. Εις έκτασιν βεβαίως θα έχει πάντοτε την τρίτην θέσιν, αλλά στρατιωτικώς διοργανουμένη θα ηδύνατο να αμυνθή κατά πάσης εισβολής και κατά παντός συναγωνισμού...».

Η αυτοκρατορική -αποικιοκρατική ακόμη- Αγγλία δεν μπορούσε -κατά τον Καλέργκι- να συμπεριληφθεί σε αυτή την ένωση. Ενεργούσε αποκλειστικά για λογαριασμό και προς το εθνικό της συμφέρον. Άλλωστε δεν μπορούσε να συμμετέχει σε κάποια διανομή των νέων αναδυόμενων αγορών που θα στρεφόταν εναντίον της. Οι ΗΠΑ είχαν τις δικές τους παγκόσμιες ηγεμονικές βλέψεις και επιδιώξεις, ενώ ήταν ήδη η πρώτη οικονομική δύναμη στον κόσμο. Επομένως κι αυτές αποκλείονταν, αφού η «πανευρώπη» θα ήταν ανταγωνιστική με τα συμφέροντά τους.

Η ενοποιητική πρωτοβουλία του Καλέργκι σταδιακά επισκιάστηκε από άλλες παρόμοιες πρωτοβουλίες και ιδέες, αμέσως μετά την πανευρωπαϊκή διάσκεψη.

Έτσι εμφανίζεται η πανευρωπαϊκή ιδέα του παλιού σοσιαλιστή και από τους ιδρυτές της «L’ Humanité» Γάλλου πρωθυπουργού Α. Μπριάν (το 1927 ήταν και πρόεδρος της Πανευρωπαϊκής Ένωσης του Καλέργκι) και στην οποία αναγνωρίζονται οι ρίζες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τουλάχιστον όπως εννοείται σήμερα, στηριγμένη επάνω στη γαλλογερμανική συμμαχία και τον αντίστοιχο άξονα.

Την ίδια περίοδο αμέσως μετά τον 1^ο παγκόσμιο πόλεμο, ενώ από τις ΗΠΑ δεν υπάρχουν γνωστές αντιδράσεις στα σχέδια και τη φιλολογία περί της ενωμένης Ευρώπης, ή της «Πανευρώπης», φαίνεται ότι στη νεαρή τότε ΕΣΣΔ παίρνουν στα σοβαρά όλες αυτές τις διεργασίες, που θα μπορούσαν δυνητικά να εξελιχθούν ως οιονεί απειλή για το νέο καθεστώς. Έτσι ο Λένιν αναφέρει:

«Για το σύνθημα των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης»

«…Από την άποψη των οικονομικών όρων του ιμπεριαλισμού, δηλαδή της εξαγωγής κεφαλαίων και του μοιράσματος του κόσμου από τις «προηγμένες» και «πολιτισμένες» αποικιακές δυνάμεις, οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης μέσα σε καπιταλιστικό καθεστώς είτε είναι απραγματοποίητες, είτε είναι αντιδραστικές»[5].

Και παρακάτω: «… το σύνθημα των «Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης» δεν είναι σωστό από οικονομική άποψη. Είτε αυτό το σύνθημα είναι απραγματοποίητο στον καπιταλισμό (…). Είτε είναι ένα σύνθημα αντιδραστικό, που σημαίνει προσωρινή συμμαχία των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης (…) για την καταλήστευση…»[6].

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η στάση της σοβιετικής ηγεσίας μετά το θάνατο του Λένιν για το ζήτημα της ενωμένης Ευρώπης. Ο θεωρητικός Νικολάι Μπουχάριν χαρακτηρίζει (1926) την «Πανευρώπη» ως μία επιχείρηση ενταγμένη στην προσπάθεια της συνένωσης των ευρωπαϊκών καπιταλιστικών χωρών «για τη συντριβή άλλων παγκόσμιων δυνάμεων», όπως ήταν ο σοσιαλισμός.

Δύο χρόνια αργότερα η Κομμουνιστική Διεθνής στο 6ο συνέδριό της, βλέπει την «Πανευρώπη» ως κίνημα από τη μια βέβαια ουτοπικό και απραγματοποίητο, από την άλλη όμως απολύτως αντιδραστικό, που η ενδεχόμενη υλοποίησή του θα σηματοδοτούσε τεράστιους κινδύνους για την ασφάλεια της ΕΣΣΔ.

Αντιλαμβανόμενοι οι κομμουνιστές της εποχής, αυτό που ο Ζ. Μονέ έλεγε, ότι δηλαδή η πολιτική δεν είναι μόνο η τέχνη του εφικτού, αλλά και η δημιουργία των προϋποθέσεων εκείνων, προκειμένου να προωθηθούν οι οραματικοί στόχοι που μέχρι στιγμής φάνταζαν ανέφικτοι, χαρακτήριζαν την περίοδο ως «εποχή μερικής σταθεροποίησης του καπιταλισμού». Το Συνέδριο της Διεθνούς τότε θεώρησε ως βασική τάση της παγκόσμιας αστικής τάξης «την προετοιμασία του πολέμου κατά της ΕΣΣΔ από τον αντεπαναστατικό συνασπισμό των ιμπεριαλιστών». Στην ίδια «γραμμή» αντέδρασε και η σοβιετική ηγεσία με τη δημοσιοποίηση του σχεδίου του Μπριάν. Θεωρήθηκε αυτό πάλι ως μέρος των ευρύτερων προσπαθειών για τη διοργάνωση κοινής επίθεσης της ιμπεριαλιστικής Ευρώπης εναντίον του σοσιαλισμού. Παρ’ όλα αυτά, η ιδέα για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής ομοσπονδίας με δημοκρατικά χαρακτηριστικά και με σκοπό την εμπέδωση της ειρήνης κερδίζει έδαφος και μέσα στις τάξεις της αριστερής διανόησης στις δυτικοευρωπαϊκές χώρες.

Σε συνθήκες επιδείνωσης της παγκόσμιας οικονομικής κατάστασης, που οδήγησε στο κράχ του 1929 και των διεθνών και εσω-ευρωπαϊκών ανταγωνισμών άρχισε να κερδίζει ολοένα και μεγαλύτερο έδαφος η ιδέα μιας νέας οργάνωσης της ηπείρου μέσω της ενοποίησής της και της κατάργησης των εθνικών κρατών. Το 1929 (στη 10η συνέλευση της Κοινωνίας των Εθνών) αυτή η ιδέα θα συγκεκριμενοποιηθεί με τη γνωστή γαλλική πρόταση Μπριάν προς τα ευρωπαϊκά κράτη. Η ιδέα της ευρωπαϊκής ένωσης έμπαινε σε μια νέα φάση.

4. Η Ευρώπη του 3^ου Ράιχ

Είναι η φάση της ανόδου του ναζισμού και του φασισμού, που εξ αρχής υιοθετούν την ιδέα της ενωμένης Ευρώπης υπό τον έλεγχο και την καθοδήγηση της «Αρίας» φυλής και του 3^ου γερμανικού Ράιχ στην ίδια ακριβώς λογική του Καλέργκι, δηλαδή της δημιουργίας μιας ισχυρής υπερδύναμης και επικρατούσας τελικά επί των ανταγωνιστριών δυνάμεων από τη μια πλευρά της κομμουνιστικής ΕΣΣΔ κι από την άλλη του καπιταλιστικού αγγλοσαξωνικού κόσμου (Αγγλία - ΗΠΑ). Δεν είναι καθόλου τυχαίο, ότι σε θεωρητικό επίπεδο και σ’ αυτό της προπαγάνδας, ο εθνικοσοσιαλισμός θεωρεί εξ ίσου εχθρούς τον σοσιαλισμό (που εκφράζονταν τότε από την ΕΣΣΔ), και τον καπιταλισμό - ιμπεριαλισμό (που εκφράζονταν με τη σειρά του κατά κύριο λόγο από το αγγλοσαξωνικό τόξο Αγγλίας - ΗΠΑ).

Χρήσιμο συμπέρασμα εδώ θα μπορούσε να είναι, ότι οι ιδεολογίες είναι κατά κανόνα ξένες προς τα υψηλά ιδανικά που υποτίθεται ότι υπηρετούν και τα οποία χρησιμοποιούν ως προπέτασμα. Αντίθετα, εκπορεύονται ακριβώς από τις τάσεις επικυριαρχίας και τα οικονομικά συμφέροντα, -που εκφράζονται ως εθνικά, ή ταξικά, είτε σε συνδυασμό-, τα οποία καλούνται εν τέλει να εξυπηρετήσουν, ανεξάρτητα αν επιφανειακά δείχνουν να τα αγνοούν. Οδηγούν έτσι -και παρά τις περί αντιθέτου διακηρύξεις- σε απολυταρχικές δομές εξουσίας και εν τέλει στο να καταστήσουν τις κοινωνίες υποχείρια και να οδηγήσουν σε καταστροφές και στον πόλεμο…..

Με την έναρξη του 2^ου Παγκοσμίου Πολέμου ο Χίτλερ και η Γερμανία έβαλαν αμέσως σε εφαρμογή το σχέδιο για μια ενωμένη Ευρώπη υπό την απόλυτη κυριαρχία της Γερμανίας, δια της επιβολής μέσω των όπλων και της ολοσχερούς καταστροφής κάθε αντιδρώντα σε αυτή την ενοποίηση. Ενδεχομένως και παρατηρώντας τις σημερινές εξελίξεις στην σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ένωση, η μόνη διαφορά με τη χιτλερική Ευρώπη είναι οι μέθοδοι επιβολής και η χρήση της πολιτικής και της οικονομίας στη θέση των όπλων που απέτυχαν, οδηγώντας στον όλεθρο δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπων και τελικά στην ήττα και την καταστροφή την ίδια τη Γερμανία.

Αξίζει να σημειωθεί εδώ η συμβολή στη σύλληψη της χιτλερικής ιδέας για ενωμένη Ευρώπη και κοινή αγορά του συνεργάτη του Χίτλερ οικονομολόγου και καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Νυρεμβέργης Λούντβιχ Έρχαρντ. Ο Έρχαρντ, που πίστευε ακράδαντα στη γερμανική νίκη, πρότεινε μια οικονομική ένωση στην Ευρώπη υπό την επικυριαρχία της Γερμανίας, ενώ πίστευε ταυτόχρονα στην εξισορρόπηση του πληθυσμού μεταξύ των διαφόρων φυλών, με μείωση του αριθμού των Σλάβων τους οποίους θεωρούσε υπεράριθμους, με την εφαρμογή μιας πολιτικής ανάλογης αυτής που εφάρμοσαν οι ευρωπαίοι έποικοι στους ιθαγενείς της Αμερικής! Το 1944 παρουσίασε ένα μνημόνιο για λογαριασμό της Ομάδας του Ράιχ για τη βιομηχανία με εκτιμήσεις και προτάσεις για την ανοικοδόμηση μετά τον πόλεμο, όπου προέβλεπε τη δημιουργία κοινού νομίσματος για ολόκληρη την υπό το Ράιχ ενωμένη Ευρώπη.

Κατά παράδοξο, αλλά όχι ανεξήγητο τρόπο ο παλιός ναζί Έρχαρντ προσλήφθηκε ως σύμβουλος της αμερικανικής διοίκησης της Βαυαρίας και αργότερα έγινε υπουργός Οικονομικών του κρατιδίου. Στη συνέχεια το 1949 εξελέγη βουλευτής και προσχώρησε στην Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU). Διετέλεσε υπουργός οικονομικών επί Αντενάουερ, ενώ το 1963 εξελέγη καγκελάριος της Δ. Γερμανίας. Στη δεκαετία του 1950 υπήρξε από τους ένθερμους υποστηρικτές της ΕΟΚ και ένας από τους θεμελιωτές της.

Στις 21 Μαρτίου του 1943 ο υπουργός εξωτερικών του 3^ου Ράιχ Ούλριχ Φρίντριχ Βίλλι Γιοάχιμ φον Ρίμπεντροπ παρουσιάζει ολοκληρωμένο σχέδιο για τη Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία, όπου προέβλεπε εκτός των άλλων την κατάργηση των τελωνιακών φραγμών και τη δημιουργία της «Ευρωπαϊκής Επιτροπής».

Το 1943 επίσης, ο ναζί διπλωμάτης Ρένθε Φίνκ παρουσιάζει σχέδιο Συντάγματος για τη νέα Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία, η οποία θα είχε ενιαίο νόμισμα μια κεντρική τράπεζα στο Βερολίνο, μια περιφερειακή αρχή και μια ενιαία πολιτική για το εργατικό δυναμικό και για τις οικονομικές και εμπορικές συμφωνίες.

Τελευταία απόπειρα του ναζιστικού καθεστώτος στην κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης είναι η κατάθεση τον Σεπτέμβριο του 1944 του λεγόμενου «Ευρωπαϊκού Χάρτη», οι εξελίξεις όμως στον στρατιωτικό τομέα ήταν τέτοιες που κατέστησαν άκυρη και την τελευταία αυτή προσπάθεια.

Επίσης αξίζει εδώ, η αναφορά σε κείμενα και απόψεις που διατυπώθηκαν από επιφανή στελέχη του γερμανικού ναζιστικού καθεστώτος και πολλών συνεργατών τους την περίοδο πριν και κατά τον πόλεμο, που τόσο στη ρητορική, όσο και κυρίως στο περιεχόμενο και την ουσία τους, μοιάζουν σχεδόν ταυτόσημες με τις απόψεις των σύγχρονων υποστηρικτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σταχυολογούμε μερικά απολύτως ενδεικτικά αποσπάσματα, που πήραμε από πρόσφατο άρθρο του Δικηγόρου - συγγραφέα Νίκου Καραβέλου με τίτλο «Κίμβροι και Τεύτονες» και επίσης από άλλο άρθρο του Ανδρέα Ζαφείρη «Δ’ ευρωατλαντικό Ράιχ», συγγραφέα του βιβλίου «Ναζισμός και ευρωπαϊκή ενοποίηση». Αποσπάσματα που όχι μόνο καταδεικνύουν την προέλευση και την πραγματική ταυτότητα του σύγχρονου εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ενοποίησης, αλλά και αποτελούν μια σαφή πυξίδα για το τι μέλει γενέσθαι, στην περίπτωση που το απολυταρχικό αυτό εγχείρημα ολοκληρωθεί και οι λαοί δεν το ανατρέψουν έγκαιρα:

1) «Οι Ευρωπαϊκοί λαοί αντιπροσωπεύουν μια οικογένεια. Δεν είναι πολύ ευφυές να φανταστούμε ότι σε ένα τόσο κατακερματισμένο κοινό χώρο, όπως αυτό της Ευρώπης, μια κοινότητα λαών μπορεί να διατηρεί επί μακρόν διαφορετικά νομικά συστήματα και αντιλήψεις δικαίου.» (Αδόλφος. Χίτλερ, 1936, ομιλία στο Ράιχσταγκ).

2) «Η νέα Ευρώπη της αλληλεγγύης και της συνεργασίας ανάμεσα στους λαούς της, θα βρει ταχέως ευημερία, όταν τα εθνικά σύνορα θα παραμεριστούν» (Άρθουρ Ζάις Ίνκαρτ, κατοχικός επίτροπος Ολλανδίας, 11.9.1940 - κρεμάστηκε στη Νυρεμβέργη).

3 «Η διαμόρφωση οικονομικών περιοχών (σημ. σ. σήμερα τις λένε Ε.Ο.Ζ.) ακολουθεί τον φυσικό νόμο της ανάπτυξης. Πρέπει να υποταγούν τα ίδια συμφέροντα σε αυτά της ευρωπαϊκής κοινότητας» (Βάλτερ Φουνκ, Υπουργός Οικονομικών Γερμανίας, 1942, -κρεμάστηκε στη Νυρεμβέργη).

4. «Η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, κάτω από τη γερμανική ηγεσία, θα απαιτήσει μια λύση για τα ακόλουθα προβλήματα :

1. Τα νομίσματα της κεντρικής Ευρώπης πρέπει να ενταχθούν σε μια ενιαία βάση, με την καθιέρωση ενός σταθερού συντελεστή ανταλλαγής μεταξύ αυτών των χωρών και του Reichmark. …

2. Η νομισματική ζώνη του Μάρκου (Reichsmark) πρέπει να αυξηθεί. (…)

3.Το επίπεδο των τιμών θα πρέπει να προσαρμοστεί με εκείνο της Γερμανίας. Αλλά σε μια νομισματική ένωση, αυτό θα επιφέρει μια σταδιακή ισοπέδωση του βιοτικού επιπέδου, που ακόμη και στο μέλλον δεν θα πρέπει και δε μπορεί να είναι το ίδιο για όλες τις χώρες που συνδέονται με το ευρωπαϊκό σύστημα εκκαθάρισης (…)» (του ιδίου).

5 «Πρέπει να δημιουργήσουμε μια Ευρώπη με αλληλεγγύη, μια συμπαγή ενότητα. Έτσι θα γίνει πλουσιότερη, ισχυρότερη και πιο πολιτισμένη» (Βίντκουν Κούισλινκ, 25.11.1942 -«Η Νορβηγία και οι γερμανικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη»- είναι ο άνθρωπος που έδωσε το όνομά του σε όλους τους προδότες).

6. «Ζούμε σε μια ιστορική εποχή, στην οποία οι παγκόσμιες δυνάμεις έχουν τεθεί σε μια σύγκρουση μεταξύ τους. Η Ευρώπη πρέπει να ενώσει τις δυνάμεις της…, αν δεν θέλει να γίνει κομμάτια σε αυτή τη σύγκρουση. Η Ευρώπη μπορεί να ενωθεί μόνο υπό την προστασία μιας ηγετικής δύναμης» (του ιδίου).

7 «Για τους ανθρώπους του Άξονος το σύμπαν είναι πολύ μεγάλο και το έθνος πολύ μικρό. Ο κόσμος των εθνών πρέπει να χωριστεί σε ζωτικές περιοχές» (Φρανσίς Ντελαιζί, Γάλλος οικονομολόγος του προδοτικού Βισύ, 1942 στο βιβλίο του «Η ευρωπαϊκή επανάσταση»).

8.«Ηγεσία (στην Ευρώπη) δεν σημαίνει κυριαρχία, αλλά εξωτερική προστασία και εσωτερική λογοδοσία...Η ιδέα της ηγεσίας…, είναι η άρνηση των ιμπεριαλιστικών μεθόδων μιας άλλης εποχής: σημαίνει την αναγνώριση της συνεργασίας, την αυτοπεποίθηση και την ανεξαρτησία από τα μικρότερα κράτη για την αντιμετώπιση των νέων κοινών προβλημάτων.» (Γιόζεφ Γκαίμπελς)

9.«Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι όπως ακριβώς σήμερα χαμογελάμε όταν κοιτάζουμε πίσω τους τοπικιστικούς καυγάδες που χώριζαν τους γερμανικούς λαούς τις δεκαετίες του '40 και του '50 του περασμένου αιώνα, έτσι και σε πενήντα χρόνια οι μελλοντικές γενιές δεν θα διασκεδάζουν λιγότερο με τις πολιτικές διαμάχες που υπάρχουν τώρα στην Ευρώπη. Οι "δραματικές εθνικές συγκρούσεις" πολλών μικρών ευρωπαϊκών κρατών δεν θα τους φαίνονται τίποτε περισσότερο από οικογενειακοί καυγάδες. Είμαι πεπεισμένος ότι σε πενήντα χρόνια οι άνθρωποι δεν θα σκέφτονται πλέον με όρους χωρών - πολλά από τα σημερινά προβλήματα θα έχουν περάσει στην αφάνεια και θα έχουν απομείνει ελάχιστα από αυτά… Δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να πιστέψετε πως όταν εμείς οι Γερμανοί εγκαθιδρύσουμε μια ορισμένη τάξη στην Ευρώπη θα το κάνουμε με σκοπό να καταπνίξουμε τους επιμέρους λαούς» (του ιδίου ως ανωτέρω)

10. «Οι ευρωπαϊκές χώρες μέσα στην γερμανική σφαίρα επιρροής χωρίζονται σε δύο ομάδες. Η πρώτη περιλαμβάνει τις χώρες με παρόμοια επίπεδο μισθών και ημερομισθίων, φόρων και επίπεδο του εισοδήματος με τη δική μας: π.χ. Δανία, την Ολλανδία. Οι νοτιοανατολικές χώρες αποτελούν τη δεύτερη ομάδα. Οι πρώτες μπορούν να οργανωθούν παρόμοια με μας και να αντιμετωπίζονται πιο γενναιόδωρα στο θέμα των πληρωμών, ενώ οι υπόλοιπες είναι πολύ διαφορετικές από εμάς και οι πληρωμές και η νομισματική ένωση πρέπει να εξεταστούν». (Μελέτη για «Θέματα που συνδέονται με την οργάνωση του Μεγάλου ευρωπαϊκού οικονομικού χώρου υπό γερμανική ηγεσία» - Ιούλιος 1942)

11. «Αν θέλουμε να οδηγήσουμε την ευρωπαϊκή ήπειρο οικονομικά, όπως είναι απολύτως αναγκαίο… πρέπει να μη δηλώνουμε δημοσίως ως «γερμανική» την οικονομική ενότητα, για προφανείς λόγους. Πρέπει να μιλάμε μόνο για την Ευρώπη, γιατί η ηγεμονία της Γερμανίας στην Ευρώπη είναι αυταπόδεικτη από την πολιτική, οικονομική, πολιτιστική και τεχνική υπεροχή της και τη γεωγραφική της θέση. Επίσης, με τη βοήθεια του οικονομικού μας συστήματος, …πρέπει επιδέξια να επιβάλλουμε το Μάρκο στον τομέα του εμπορίου ως κύριο νόμισμα».(«Ευρωπαϊκός χάρτης» Βέρνερ Ντάιτς,- Επικεφαλής του Τμήματος Εξωτερικού Εμπορίου).

12. «Το όραμα της ευρωπαϊκής κοινότητας. Αυτός είναι ο μεγάλος στόχος που θέτουμε για τα ευρωπαϊκά έθνη. Κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί μόνο με εθελοντική συνεργασία των ανεξάρτητων κρατών, αποδεχόμενων φυσικά την πολιτική ηγεσία ενός μόνο έθνους… η περιφερειακή συνεργασία των ευρωπαϊκών χωρών και η οργανική ανάπτυξη των οικονομικών δυνάμεών τους θα προετοιμάσει και θα ενισχύσει, μέσα από τα σύγχρονα εργαλεία δημοσιονομικής εξυγίανσης, την ευρωπαϊκή οικονομική τάξη και την ευρωπαϊκή νομισματική ένωση…». (Χάινριχ Χούνκ - σύμβουλος της οικονομικής επιτροπής του ναζιστικού κόμματος και πρόεδρος της Ένωσης Βιομηχανίας και Εμπορίου του Βερολίνου).

 

13. «Χάρη στη σχεδιαζόμενη οικονομική συνεργασία όλοι οι οικονομικοί πόροι, θα χρησιμοποιηθούν στο έπακρο για να ικανοποιήσουν τις ζωτικές ανάγκες της ηπείρου. Σε μια κοινή προσπάθεια, οι καθυστερημένες οικονομίες θα αναπτυχθούν έτσι ώστε να βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο των πλατιών μαζών». (Κάρλ Μέγκερλε - Υπουργείο Προπαγάνδας, «Γραμμές για την Ευρώπη σε ένα μνημόνιο»)

5. Κάθε ομοιότητα με το σήμερα μόνο τυχαία δεν είναι…..

Σε καμιά περίπτωση η παράθεση των παραπάνω αποσπασμάτων δεν γίνεται προκειμένου να αποδειχθεί μόνο από αυτά, ότι το σημερινό ευρωπαϊκό εγχείρημα αποτελεί συνωμοσία για επιβολή του ναζιστικού σχεδιασμού. Αποτελούν όμως -τα αποσπάσματα αυτά- μια πρώτη σαφή ένδειξη, που όλους θα πρέπει να προβληματίσει, ενώ οι αποδείξεις για το που οδηγεί το όλο εγχείρημα παρέχονται -και μάλιστα αφειδώς- από την ίδια τη διάρθρωση και τις πολιτικές που ακολουθεί σήμερα η Ε.Ε. σε βάρος των λιγότερο ισχυρών κρατών και λαών, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο η δημοκρατία στην Ευρώπη στις μέρες μας, να φαντάζει ως μια θλιβερή καρικατούρα, απομεινάρι μιας άλλης εποχής, που αξίζει η αναπόλησή της.

Παρά τα φληναφήματα που συναντά κανείς παντού στα συστημικά μέσα ενημέρωσης και τις επίμονες δηλώσεις αξιωματούχων περί της Ευρώπης της ισότητας, του κοινωνικού κράτους, της ειρήνης, της δημοκρατίας και του πολιτισμού, που αξίζει ένας λαός να θυσιάσει την ανεξαρτησία του, προκειμένου να συμμετάσχει σε αυτή την κοσμογονία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, υπήρξαν και υπάρχουν φωνές που αμφισβητούν σοβαρά τη δημοκρατική συγκρότηση της Ε.Ε., μολονότι πνίγονται και χάνονται τεχνηέντως από κάθε δημόσια εμφάνιση. Αρκεί να θυμηθούμε -στα καθ’ ημάς- και τη φωνή του -πρωθυπουργού τότε- Ανδρέα Παπανδρέου στην συγκλονιστικότερη διαπίστωσή του μετά τη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. στις Κάνες το 1995 (συνέντευξη του Α.Π. στις 26 Ιουνίου 1995). Και μόνο οι δραματικοί τόνοι που χρησιμοποίησε και η τρεμάμενη σχεδόν φωνή του, καθώς και η έκφραση του προσώπου του, όταν έδινε τη συνέντευξη, θα αρκούσε για να ανοίξει αμέσως τουλάχιστον η συζήτηση για την ευρωπαϊκή πορεία της Ελλάδας και τη συμμετοχή της στην λεγόμενη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Είχε δηλώσει ακριβώς:

«Τι είναι η Ενωμένη Ευρώπη; Ποιος την κυβερνά; Τι ρόλο παίζουμε πλέον εμείς οι κυβερνήσεις, οι εθνικές κυβερνήσεις;» Στο ρητορικό αυτό ερώτημα του, έδωσε αμέσως ο ίδιος την απάντηση: «Βαδίζουμε προς μια σμίκρυνση των δυνάμεων του έθνους ως έννοιας, προς τη δημιουργία σφαιρών επιρροής ανάμεσα στους μεγάλους.» Και συνέχισε λέγοντας: «Να αφήσουμε τα μεγάλα λόγια και τις γυμνασιακές ομιλίες περί των προσόντων και μη της Ενωμένης Ευρώπης. Εδώ υπάρχει σαφές σχέδιο για τη μηδενοποίηση των εθνικών κυβερνήσεων, οι οποίες δεν θα μπορούν να παίξουν δημοκρατικά αποτελεσματικό ρόλο, αλλά θα υπόκεινται στις κατευθύνσεις που μας δίνει το Διευθυντήριο της ΕΕ».

Το συμπέρασμά του ήταν καταλυτικό: «Βαδίζουμε προς μια Ευρώπη που θα είναι δημοκρατική τύποις, αλλά που οι μεγάλες αποφάσεις θα παίρνονται από ένα triumviratum (τριανδρία) ηγετών της Ευρώπης... Βρίσκω ότι πάμε σε ένα είδος συρρίκνωσης της εθνικής δύναμης, αλλά όχι στον βωμό μιας συλλογικής δημοκρατικής διαδικασίας. Στον βωμό των συμφερόντων. Των συμφερόντων, ρητά!».

Μολονότι αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, με αδιαμφισβήτητη όμως, πολιτική οξυδέρκεια και αναλυτική δεινότητα, ο πολύπειρος Ανδρέας Παπανδρέου δεν ήταν ένας τυχαίος πολιτικός, που θα εκστόμιζε τέτοιο καταγγελτικό λόγο, χωρίς να είναι απολύτως πεισμένος για την πορεία των πραγμάτων, τρομαγμένος κι ο ίδιος γι’ αυτό που αντιμετώπισε στα ενδότερα της Συνόδου, ενώ δεν ήταν καθόλου ανυποψίαστος ήδη από πολύ καιρό πριν, για τα τεκταινόμενα. Μια πορεία που περιέγραψε λιτά και με αυτόν τον έντονα δραματικό τρόπο, δηλαδή για την ύπαρξη σχεδίου για εγκαθίδρυση τη νέας απολυταρχίας, στη βάση του οποίου χτίστηκε το όλο οικοδόμημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, μιλώντας για το ότι τα πάντα θυσιάζονται στο βωμό των συμφερόντων και μάλιστα ρητά. Και προφανώς όλοι καταλαβαίνουν ποια συμφέροντα εννοούσε….

Ο Ανδρέας Παπανδρέου γνώριζε πολύ καλά, ότι ανέκαθεν σε πολιτικοοικονομικές ενώσεις και ειδικότερα στο πλαίσιο του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής αναπτύσσονται ισχυρές σχέσεις εκμετάλλευσης, παρά τους συνήθεις περί του αντιθέτου ισχυρισμούς. Δεν φαντάζονταν όμως την ένταση και τη μεθόδευση με βάση οργανωμένο σχέδιο της επιβολής αυτών των σχέσεων εκμετάλλευσης και τη σταδιακή δημιουργία μιας νέας ακαταμάχητης απολυταρχίας στο πλαίσιο της Ε.Ε. με βάση αυτόν τον σχεδιασμό. Αυτό ήταν που αποτελεί την ειδοποιό διαφορά στην αρχιτεκτονική της Ε.Ε. και τον οδήγησε στη δημόσια καταγγελία της ύπαρξης διευθυντηρίου και σχεδίου «μηδενοποίησης» των εθνικών κυβερνήσεων.

Συνήθως, αυτές οι σχέσεις εκμετάλλευσης στηρίζονται, αφ’ ενός μεν στην οικονομική επικυριαρχία, αφ’ ετέρου δε στην πολιτική ανισοτιμία και την υποτέλεια. Τόσο η οικονομική επικυριαρχία, όσο και η πολιτική ανισοτιμία οδηγούν σε απομείωση έως εξαφάνιση την εθνική κυριαρχία των ασθενέστερων συμβαλλομένων χωρών και οδηγούν στην εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης των λαών αυτών των χωρών και τη μεταφορά κοινωνικού πλούτου στις περισσότερο αναπτυγμένες χώρες.

Υποτίθεται ότι η Ε.Ε. «χτίστηκε» στη βάση της ισοτιμίας και της σταδιακής σύγκλισης των διαφορετικών επιπέδων κοινωνικής οργάνωσης και οικονομικής ανάπτυξης των επί μέρους χωρών - ψηφίδων του μωσαϊκού που αποτελεί ο ευρύτερος χώρος της Ε.Ε.. Κάτι τέτοιο όμως θα προϋπέθετε συστηματική μεταφορά πόρων από τις περισσότερο αναπτυγμένες περιοχές, στις λιγότερο και ταυτόχρονα την προστασία και την ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των πιο αδύναμων χωρών. Ουσιαστικά προκειμένου να επιτευχθεί η υποσχόμενη σύγκλιση και η εξισορρόπηση σε ένα υψηλό επίπεδο του συνόλου των επί μέρους χωρών, θα έπρεπε οι ισχυρότερες χώρες να δεχθούν, και μάλιστα για πολύ μεγάλη περίοδο πολλών δεκαετιών, την απεμπόληση δικών τους ζωτικών συμφερόντων, μείωσης της δικής τους οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ανάπτυξης, προς όφελος των πλέον αδυνάμων και καθυστερημένων κρατών - μελών της ένωσης, ή σε κάθε περίπτωση, άρνησης χρήσης των δικών τους πλεονεκτημάτων για ενίσχυση της θέσης τους, εντός ενός κόσμου πράγματι αγγελικά πλασμένου. Αυτό όμως θα αποτελούσε κάτι σαν την επιδίωξη να καταργηθεί ο νόμος της βαρύτητας. Κι όπως συμβαίνει συνήθως, οι φυσικοί νόμοι «εκδικούνται» τους αιθεροβάμονες…..

Στην πράξη συμβαίνει αυτό που περιέγραφε ο Λένιν, ότι δηλαδή το μονοπωλιακό κεφάλαιο έχει μεγαλύτερο όφελος από μορφές εκμετάλλευσης που συνδέονται «με την απώλεια της πολιτικής ανεξαρτησίας των χωρών»[7], είτε αυτές βρίσκονται σε αποικιοκρατικό καθεστώς, ή αποτελούν στρατιωτικές κατακτήσεις, είτε όντας τυπικά ανεξάρτητες συμμετέχουν σε ενώσεις και συμμαχίες με ισχυρότερες χώρες, όπως συμβαίνει σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το γεγονός ότι στις ιδρυτικές συνθήκες της ένωσης περιγράφονται αναλυτικά οι κοινοί σκοποί και στόχοι των κρατών - μελών της με αρκετή δόση υπερεκτίμησής τους επενδυμένη με μεγάλα λόγια, δεν αποτρέπει την ισχύ του νόμου της «ανισόμετρης ανάπτυξης» στο εσωτερικό της ένωσης. Ακόμα και ανάμεσα στα πιο ισχυρά κράτη - μέλη αναπτύσσονται οξύτατοι ανταγωνισμοί και βαθαίνουν οι σχέσεις ανισοτιμίας σε βάρος των λιγότερο ισχυρών. Το «δίκαιο» του ισχυρότερου υπερισχύει και επιβάλει την επικυριαρχία του και αυτό αποδεικνύεται από την καθημερινή πραγματικότητα, με την κυριαρχία του γαλλογερμανικού άξονα να είναι καταθλιπτική. Όμως και μεταξύ του δίδυμου των ισχυρών, με την Γαλλία καθηλωμένη για χρόνια σε στασιμότητα, η Γερμανία αποκτά όλο και μεγαλύτερη ισχύ και τελικά επικρατεί κάνοντας προς τον δεύτερο εταίρο της μόνο μικρές παραχωρήσεις μικρού κόστους για τις μεσομακροπρόθεσμες βλέψεις και επιδιώξεις της. Το 4^ο Ράιχ, αν και υπό διαμόρφωση ακόμα είναι πια χειροπιαστή πραγματικότητα.

Σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα και τις άλλες αδύναμες χώρες, η οικονομική κρίση μετά το 2008 ανέδειξε επίσης με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο το γεγονός ότι μόνο ποιοτική αναβάθμιση και καθολικοποίηση της εξάρτησης και της υποτέλειας σήμανε η ένταξη τους στην Ε.Ε., με μηδαμινά οφέλη για την μεγάλη πλειοψηφία των πληθυσμών τους. Ο ανταγωνισμός, μεταξύ κυρίως της Γαλλίας και της Γερμανίας και των αντίστοιχων πολυεθνικών τους, για την καταλήστευση της δημόσιας περιουσίας και του δημόσιου πλούτου της χώρας μας, αποτυπώνεται ανάγλυφα και με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο από τις ίδιες τις εξελίξεις.

Όπως αναφέρει σε πρόσφατο άρθρο του ο Δημήτρης Καλτσώνης με τίτλο «Ευρωπαϊκή ένωση και εθνική - πολιτική κυριαρχία. Η επικαιρότητα της λενινιστικής προσέγγισης», δημοσιευμένο στον ιστότοπο του συλλόγου «Γ. Κορδάτος», «…..η ειδική μορφή με την οποία πραγματοποιείται η οικονομική εκμετάλλευση και η απώλεια της εθνικής - πολιτικής κυριαρχίας των λαών των ασθενέστερων κρατών της ΕΕ είναι η τυπική ισοτιμία των κρατών μελών και η «εθελοντική» προσχώρησή τους στην ΕΕ.

Η εκμετάλλευση των λαών των πλέον αδύναμων οικονομιών της ΕΕ επιτυγχάνεται καταρχήν μέσα από ένα θεσμικό πλαίσιο τυπικής ισοτιμίας[8].

H αρχή της ομοφωνίας στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (και όχι μόνο) αποτελούσε το εχέγγυο της τήρησης της τυπικής ισοτιμίας ανάμεσα στα κράτη μέλη. Είναι περισσότερο από εύλογο ότι πίσω από αυτή την τυπική ισοτιμία το ειδικό οικονομικό, πολιτικό, στρατιωτικό βάρος κάθε κράτους είναι διαφορετικό, όχι μόνο ποσοτικά αλλά πολλές φορές και ποιοτικά. Έτσι, ακόμη και σε συνθήκες τυπικής ισοτιμίας ο ισχυρός εξασφαλίζει την επιβολή της θέλησής του. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που σημάδεψε τη νεότερη ευρωπαϊκή ιστορία είναι η επιβολή από τη Γερμανία της αναγνώρισης από την ΕΕ της ανεξαρτησίας της Κροατίας κατόπιν αφόρητων πιέσεων και εκβιασμών[9].

Ανάλογα παραδείγματα μπορούν να αντληθούν άφθονα από τη σημερινή συγκυρία, τον τρόπο διαχείρισης της κρίσης και την επιβολή των επιδιώξεων της Γερμανίας και της Γαλλίας δευτερευόντως.

Η κυρίαρχη θέση των ισχυρών κρατών εκφράστηκε στη συνέχεια και θεσμικά με την παραβίαση της τυπικής ισοτιμίας στο πλαίσιο των οργάνων της ΕΕ. Η κάμψη της ομοφωνίας και του δικαιώματος του veto αποτελούν τη νομική - θεσμική αντανάκλαση της διαδικασίας περαιτέρω ενίσχυσης του ρόλου των ισχυρών κρατών σε βάρος των λιγότερο αναπτυγμένων και των ασθενέστερων. Οι ισχύοντες, αλλά ιδίως οι υπό διαμόρφωση, θεσμοί οικονομικής επιτήρησης των ασθενέστερων οικονομικά κρατών της ΕΕ πραγματοποιούν και άλλα βήματα σε αυτή την κατεύθυνση….».

Αλλά ας δούμε την πορεία που ακολούθησε αυτή η διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης από το τέλος του μεγάλου πολέμου μέχρι σήμερα.

Μέρος 2 Η Αυτοκρατορία ολοκληρώνεται ως το κύριο εργαλείο της παγκόσμιας νέας τάξης υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ.

1. Η ειρωνεία της Ιστορίας.

Αν για τους πρωτεργάτες και τους πιονιέρους της ευρωπαϊκής ενοποίησης η δημιουργία μιας αυτοκρατορικού τύπου Ευρώπης υπό ενιαία γερμανική διοίκηση ήταν η προσπάθεια να εμποδιστεί η εξάπλωση του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού σε βάρος των ευρωπαϊκών «κεκτημένων» και από την άλλη, να μπει φραγμός στην επέκταση της Ρώσικης αυτοκρατορίας υπό την μορφή της κομμουνιστικής επικράτησης, με τις κύριες ευρωπαϊκές δυνάμεις -εν τη ενώσει τους- να παίζουν τον κυρίαρχο ρόλο στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, τα πράγματα με τον πόλεμο κατέληξαν εντελώς ανάποδα από αυτό που επιδίωξαν οι «οραματιστές» της ενοποίησης.

Η Ευρώπη, με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, βγήκε εντελώς κατεστραμμένη και διαμελισμένη σε δύο σφαίρες αποκλειστικής επιρροής των δυνάμεων που υποτίθεται ότι θα αποτελούσε αντίβαρο και θα μπορούσε να κυριαρχήσει επ’ αυτών, ή να μοιραστεί μαζί τους σχετικά ισότιμα τον κόσμο. Από τη μια πλευρά όλες οι χώρες στα ανατολικά υπό τον πλήρη έλεγχο των σοβιετικών και από την άλλη, οι δυτικές χώρες προτεκτοράτα των «απελευθερωτών» Αμερικανών. Η ίδια η Γερμανία κατεστραμμένη και χωρισμένη στα δύο. Πλήρης κατάρρευση οραμάτων και σχεδιασμών.

Κι όμως, πάρα τη μοιρασιά της λείας μεταξύ των νικητών, ο καθένας από αυτούς, για τους δικούς του λόγους, άρχισαν να επεξεργάζονται νέα σχέδια ενοποίησης υπό τη δική τους πια επικυριαρχία και με βάση τους τομείς υπό τον έλεγχό τους και για την εξυπηρέτηση των δικών τους σκοπών.

Έτσι, το 1949 δημιουργείται ο Οργανισμός του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ), που είχε ως διακηρυγμένους σκοπούς «την ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των χωρών-μελών σε διάφορους τομείς (στρατιωτικό, πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, μορφωτικό), την προώθηση των γεωπολιτικών συμφερόντων και την αποτροπή της ένοπλης επίθεσης εναντίον κάποιας χώρας-μέλους από άλλες», προφανώς υπό τον απόλυτο αμερικανικό έλεγχο. Η ένταξη το 1955 και της Δ. Γερμανίας στο ΝΑΤΟ, δίνει την ευκαιρία στην αντίπαλη πλευρά των σοβιετικών να δημιουργήσουν τη δική τους αντίστοιχη συμμαχία στην ανατολική Ευρώπη, αυτή του Συμφώνου της Βαρσοβίας.

Όμως για να πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά, οι Αμερικανοί προκειμένου να διατηρήσουν και να επεκτείνουν την ηγεμονία τους, που θα έβρισκε εμπόδιο από τη νέα υπερδύναμη που θα μπορούσε να αμφισβητήσει την παγκόσμια πια επικυριαρχία τους, δηλαδή τη Σοβιετική Ένωση, προχώρησε το 1947 στην εφαρμογή του «σχεδίου Μάρσαλ», που είχε σαν σκοπό την ανοικοδόμηση των κατεστραμμένων από τον πόλεμο χωρών στην επιρροή της και να μπορέσει έτσι να βαθύνει την διείσδυση και την επέκτασή των ΗΠΑ στην Ευρώπη, με οικονομικούς όρους, εμποδίζοντας ταυτόχρονα την ανάπτυξη των κομμουνιστικών κινήσεων στις χώρες της Δ. Ευρώπης, που είχαν πλέον ένθερμο συμπαραστάτη την ΕΣΣΔ.

Η απάντηση από τους σοβιετικούς ήταν άμεση με τη δημιουργία το Γενάρη του 1949 του Συμβουλίου Αμοιβαίας Οικονομικής Βοήθειας (ΣΑΟΒ-ΚΟΜΕΚΟΝ), με βάση το γνωστό «σχέδιο Μολότοφ», και με την εγκαθίδρυση έτσι, μιας στενής οικονομικής συνεργασίας και εξάρτησης όλων των κρατών υπό την επιρροή και τον άμεσο έλεγχο της ΕΣΣΔ, με πρώτο άμεσο στόχο την άρση των επιπτώσεων του αποκλεισμού των υπό σοβιετικό έλεγχο χωρών της κεντρικής Ευρώπης από τη δυτική «συμμαχία».

ΟΙ Αμερικανοί, παράλληλα με την οικονομική διείσδυση μέσω του σχεδίου Μάρσαλ και την αμυντική θωράκιση των ζωνών επιρροής τους μέσω του ΝΑΤΟ, γνώριζαν ότι τα εργαλεία αυτά θα αποδεικνύονταν ανεπαρκή για τους σκοπούς τους σε βάθος χρόνου. Έχοντας επίγνωση ότι το ΝΑΤΟ είχε κεντρικό στόχο την άμυνα, ενώ η χρηματοδότηση με βάση το σχέδιο Μάρσαλ κάποια στιγμή θα έπαυε να λειτουργεί, αφού θα είχε επιτευχθεί η ανασυγκρότηση και οι χώρες της Δ. Ευρώπης θα είχαν μπει σε τροχιά μόνιμης ανάπτυξης, βρήκαν ενδιαφέροντα τα σχέδια μιας ενωμένης δυτικής Ευρώπης η οποία έτσι, έστω και αυτονομημένη μερικώς από τις ΗΠΑ, θα μπορούσε να ελέγχεται καλύτερα και να αποτελέσει με αυτόν τον τρόπο, ένα ισχυρό ανάχωμα στην εξάπλωση της επιρροής των σοβιετικών, ενώ η κάθε χώρα ξεχωριστά και παρά την «ομπρέλα» του ΝΑΤΟ, θα μπορούσε να αποδειχθεί ευάλωτη, πολύ περισσότερο αφού στο εσωτερικό των χωρών αυτών είχαν ήδη αναπτυχθεί στο πλαίσιο της αντίστασης κατά του φασισμού - ναζισμού ισχυρά πατριωτικά κινήματα επηρεαζόμενα άμεσα από τις κομμουνιστικές ιδέες.

Παρατηρούμε δηλαδή, ότι αυτή την πρώτη περίοδο του λεγόμενου ψυχρού πολέμου και οι δύο αντιμαχόμενες υπερδυνάμεις ασκούν παρόμοια πολιτική και χρησιμοποιούν ομοειδή όπλα στο πεδίο της μεταξύ τους αντιπαράθεσης. Σχέδιο Μάρσαλ οι μεν, ΚΟΜΕΚΟΝ οι δε, ΝΑΤΟ οι μεν, Σύμφωνο της Βαρσοβίας οι δε. Κι αν το σχέδιο Μάρσαλ είναι ανεπαρκές και με ημερομηνία λήξης, τότε ενωμένη κοινή αγορά, απέναντι στην ισχυρή ΚΟΜΕΚΟΝ…..

Αν και χωρίς το σχέδιο Μάρσαλ θα ήταν αδύνατη η δημιουργία της ΕΟΚ, δεν θα μπορούσε κανείς εδώ να ισχυριστεί σοβαρά ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση -στη σύγχρονη μορφή της- αποτελεί αποκλειστική έμπνευση και δημιούργημα των Αμερικανών, προκειμένου να ενισχύσουν την ηγεμονία τους και να κατισχύσουν επί της Σοβιετικής Ένωσης. Ο σχεδιασμός τους ήταν ευρύτερος και πολυπλοκότερος. Αλλά είναι οι Αμερικανοί που βρήκαν έτοιμες τις ιδέες, τους κατάλληλους ανθρώπους και πρόσφορο το έδαφος, να στήσουν τους επιθυμητούς μηχανισμούς προς όφελός τους. Η επικείμενη διαντλαντική συμφωνία εμπορίου και επενδύσεων, η γνωστή TTIP, δείχνει ότι οι ΗΠΑ ποτέ δεν έχασαν τον έλεγχο του ευρωπαϊκού εγχειρήματος και συνεχίζουν, έστω με δυσκολίες….

Όμως την επικυριαρχία των ΗΠΑ μέσω της δημιουργίας της ενωμένης Ευρώπης φαίνεται να αναγνώριζαν εξ αρχής και αρκετοί από τους ευρωπαίους εμπνευστές και σχεδιαστές της. Έλεγε ο Βάλτερ Χάλσταϊν μετέπειτα πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΟΚ: «Ο Αμερικανός επιχειρηματίας σύντομα θα αντιληφθεί ότι η Ευρώπη με κανέναν τρόπο δεν επιθυμεί να είναι οικονομικά αυτάρκης. Τα εμπόδια στη μια ή στην άλλη από τις έξι εθνικές οικονομίες σύντομα θα υποχωρήσουν μετά τα μεταβατικά στάδια (τα οποία είναι σίγουρο ότι πρόκειται να δυσκολέψουν πολλούς κλάδους της βιομηχανίας) προς όφελος μιας πιο υγιούς δομής, η οποία θα έχει περισσότερες δυνατότητες να επιβιώνει από τις αναταραχές της παγκόσμιας οικονομίας. Επιπλέον, η δυνατότητα της επιχειρηματικής δραστηριότητας να λειτουργεί με λιγότερα εμπόδια απ’ ό,τι προηγουμένως θα κάνει την Ευρώπη περισσότερο ελκυστική ως πόλο προσέλκυσης ξένου κεφαλαίου, ως αγορά για βιομηχανικές επενδύσεις. Οι αμερικανικές εταιρείες που ήδη δραστηριοποιούνται στον Παλιό Κόσμο θα βρουν να τους ανοίγονται μια πλατύτερη αγορά και μεγαλύτερες ευκαιρίες πωλήσεων -υπό τους ίδιους όρους που ισχύουν για όλα τα ευρωπαϊκά συγκροτήματα. Και αυτές οι επιχειρήσεις θα αποφέρουν ακόμη μεγαλύτερες αποδόσεις στα κεφάλαια που έχουν επενδυθεί.»

Από την άλλη πλευρά, η ιδέα μιας «πανευρώπης» που θα αποκτούσε σταδιακά ισχύ και θα μπορούσε κάποτε να παίξει διεθνή ρόλο αυτόνομα από τις δύο υπερδυνάμεις, δεν έπαψε να ασκεί «γοητεία» στις ευρωπαϊκές ελίτ και στις αντίστοιχες πολιτικές ηγεσίες. Αν και δεν είναι καθόλου βέβαιο, ότι η ελίτ και η πολιτική τάξη της Γερμανίας εγκατέλειψε ποτέ την ενδόμυχη επιθυμία της για ένα ισχυρό Ράιχ, υπό τον άμεσο και καθοριστικό έλεγχο της, πράγμα που αποδεικνύεται σήμερα από τις εξελίξεις, άλλες ηγεσίες έβλεπαν με βάση τα δικά τους εθνικά συμφέροντα, επίσης ελκυστική την ιδέα της ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Ίσως ο στρατηγός Ντε Γκωλ, από τους νικητές του πολέμου και αισθανόμενος βαριά την ανάσα των Αμερικανών, να είδε στην ιδέα μια ευρωπαϊκής κοινότητας το εργαλείο της απεμπλοκής από την αμερικανική επικυριαρχία, συνολικά της ηπείρου, με τη χώρα του σε πρωταγωνιστικό ρόλο, με ταυτόχρονο «κράτημα» του «κομμουνιστικού κινδύνου» σε χαμηλής έντασης απειλή στο εσωτερικό της Γαλλίας. Έχοντας μάλιστα την εποχή εκείνη μια δυτική Γερμανία εξασθενημένη, χωρίς αυτόνομη στρατιωτική ισχύ, ίσως να έβλεπε μια τέτοια κοινότητα με τον πρώην κύριο εχθρό της Γαλλίας, καθώς και με άλλες χώρες δορυφόρους, το μέσο για να καταστεί η Γαλλία υπερδύναμη, που όντως είχε επενδύσει πολλά και είχε αρχίσει να γίνεται, πέραν από αποικιοκρατική, ήδη αξιόλογη πυρηνική δύναμη.

Όμως το ενδιαφέρον για μια ενωμένη υπό τύπον έστω χαλαρής ομοσπονδίας, δεν διαφεύγει του ενδιαφέροντος του άλλου νικητή του πολέμου τη Μεγάλη Βρετανία, είτε αυτόνομα, είτε ως προπομπός των σχεδιασμών του κύριου συμμάχου της των ΗΠΑ. Χαρακτηριστική είναι η θέση του Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο οποίος στις 19 Σεπτεμβρίου 1946 απευθύνει έκκληση για τη δημιουργία ενός είδους Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης με την πεποίθηση ότι μόνο μια ενωμένη Ευρώπη μπορεί να εγγυηθεί την ειρήνη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ομιλία του στο πανεπιστήμιο της Ζυρίχης θεωρείται από πολλούς ιστορική στην κατεύθυνση της ενοποίησης της Ευρώπης.

«Υπάρχει, ωστόσο, φάρμακο, το οποίο αν υιοθετηθεί γενικά και αυτομάτως από τη μεγάλη πλειοψηφία του λαού κάθε (ευρωπαϊκής) χώρας θα ήταν δυνατόν, κατά τρόπον θαυματουργό σχεδόν, να μεταβάλει όλο το σκηνικό και μέσα σε λίγα χρόνια να μεταβάλει την Ευρώπη ή το μεγαλύτερο μέρος της σε τόπο ελευθερίας και ευτυχίας ισάξιο της σημερινής Ελβετίας. Ποιο είναι αυτό το θαυματουργό φάρμακο; Θα πρέπει να δημιουργήσουμε ένα είδος Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης. Μόνο έτσι εκατοντάδες εκατομμύρια θα είναι σε θέση να ατενίσουν με ελπίδα τις αξίες οι οποίες καθιστούν τη ζωή άξια του να ζει κανείς».

Και προσέθεσε:

«Το πρώτο πρακτικό βήμα προς τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης θα πρέπει να είναι ο σχηματισμός ενός Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το οποίο θα χειρίζεται τις υποθέσεις κοινού, πανευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (...) Σε αυτή την επείγουσα εργασία η Γαλλία και η Γερμανία θα πρέπει να αναλάβουν ηγετικό ρόλο, με τη συνεργασία της Βρετανίας και της Βρετανικής Κοινοπολιτείας. Η ισχυρή Αμερική όπως και η Σοβιετική Ρωσία, ελπίζω, θα συμμετάσχουν. Οπότε όλα θα πάνε κατ' ευχήν. Τι χρειάζεται, λοιπόν; Να σηκωθεί όρθια η Ευρώπη».

Η πρόταση γίνεται δεκτή με σφοδρότατες αντιδράσεις σε Βρετανία και Γαλλία, ωστόσο, με την υποστήριξη του Ουίνστον Τσόρτσιλ, δημιουργείται το κίνημα για την ενωμένη Ευρώπη (United Europe Movement). Την 1η Ιουνίου ο Rene Courtin δημιουργεί το Γαλλικό Συμβούλιο για μια Ενωμένη Ευρώπη και με την υποστήριξη των χριστιανοδημοκρατών, δημιουργείται το Nouvelles Equipes Internationales, το οποίο μετονομάζεται αργότερα σε Ευρωπαϊκή Ένωση Χριστιανοδημοκρατών. Τέλος δημιουργείται το Κίνημα για τις Σοσιαλιστικές Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης (Socialist United States of Europe Movement). Το 1961 το σχήμα αυτό μετονομάζεται σε Ευρωπαϊκή Αριστερά.

Έτσι φανατικοί αντικομμουνιστές, ξεπεσμένοι αριστοκράτες, ιδεολόγοι της «πανευρώπης», ισχυροί οικονομικοί παράγοντες και μεγαλοτραπεζίτες, που διέβλεπαν ραγδαία αύξηση των ευκαιριών για κάθε είδους business, εθνικοί ηγέτες που ήθελαν την ύπαρξη νέων εργαλείων για την επικυριαρχία της δικής τους χώρας, αλλά και πραγματικοί οραματιστές μιας ειρηνικής και κοινωνικής Ευρώπης, καθώς και οι Αμερικανοί, -αφανώς κατ’ αρχήν και μέσω του σχεδίου Μάρσαλ- συνέπεσαν στην αντίληψη της αναγκαιότητας για βήμα το βήμα ευρωπαϊκής ενοποίησης και η «εκδίκηση» των ηττημένων του πολέμου άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά, όταν το 1949 ιδρύεται το Συμβούλιο της Ευρώπης. Είχε προηγηθεί το 1946 η δημιουργία στο Παρίσι της European Federalists Union (Ευρωπαϊκή Ένωση Φεντεραλιστών).

Επίσης, το 1948 με την υποστήριξη του διεθνούς συντονισμού κινημάτων για την Ένωση της Επιτροπής της Ευρώπης, συγκαλείται στη Χάγη το συνέδριο για την Ευρώπη. Πρόεδρος του Συνεδρίου είναι ο Ουίνστον Τσόρτσιλ και συμμετέχουν 800 αντιπρόσωποι. Οι συμμετέχοντες συστήνουν τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής συνέλευσης διαβούλευσης και ενός ευρωπαϊκού ειδικού συμβουλίου, που σκοπό θα έχουν να προετοιμάσουν την πολιτική και οικονομική ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών χωρών. Συστήνουν επίσης τη θέσπιση ενός χάρτη ανθρωπίνων δικαιωμάτων και, προκειμένου να εξασφαλιστεί η τήρηση αυτού του χάρτη, προτείνουν τη δημιουργία ενός δικαστηρίου.[10]

2. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα

Όμως το «νερό μπαίνει οριστικά στο αυλάκι» όταν στις 18 Απριλίου 1951, δημιουργείται η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), από το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες και το Λουξεμβούργο, βασισμένη στο γνωστό σχέδιο του υπουργού Εξωτερικών της Γαλλίας Ρομπέρ Σουμάν, που παρουσιάστηκε στις 9 Μαΐου 1950. Η ημέρα αυτή (9^η Μαΐου) έκτοτε καθιερώθηκε ως η ημέρα της Ευρώπης. Στην πραγματικότητα η κοινότητα αυτή στήθηκε επάνω στη προπολεμική ήδη από τη 10^η Ιουλίου 1937 Γαλλογερμανική Σύμβαση για τη συνεργασία στον τομέα της βιομηχανίας του σιδήρου και του χάλυβα.

Η Συνθήκη ΕΚΑΧ τίθεται σε ισχύ στις 23 Ιουλίου 1952. Ο γνωστός και ως «εμποράκος των εθνών» Ζαν Μονέ με τα μεγάλα οικονομικά «πάρε-δώσε» με τον Αδόλφο Χίτλερ για την ανάπτυξη της χημικής βιομηχανίας και της αυτοκινητοβιομηχανίας της ναζιστικής Γερμανίας, ορίζεται Πρόεδρος της Ανώτατης Αρχής και ο Πωλ Ανρί Σπάακ της Κοινής Συνέλευσης.

Σημαντικό ρόλο έπαιξε και ο Γιόζεφ Μπεχ πολιτικός από το Λουξεμβούργο που συνέβαλε αποφασιστικά στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα και στη συνέχεια στήριξε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Το κοινό ανακοινωθέν των χωρών της Μπενελούξ ήταν αυτό που προκάλεσε τη σύγκληση της Διάσκεψης της Μεσσήνης τον Ιούνιο του 1955, η οποία άνοιξε τον δρόμο για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας.

3. Ο φεντεραλισμός απέναντι στις λαϊκές κατακτήσεις και τη δημοκρατία

Αξίζει να σημειωθεί, ότι έκτοτε το βασικό υποστηρικτικό επιχείρημα των ευρωπαϊστών ήταν και είναι οι ιδέες του Μονέ: «Δεν θα υπάρξει ειρήνη για την Ευρώπη, αν τα κράτη συνεχίζουν να βασίζονται στην εθνική κυριαρχία. Οι χώρες της Ευρώπης είναι πολύ μικρές για να εγγυηθούν στους πολίτες τους την αναγκαία ευημερία και την κοινωνική πρόοδο. Τα κράτη της Ευρώπης θα πρέπει να επιλέξουν τη συνεργασία και την ομοσπονδιακή μορφή». Πόσο άραγε μοιάζουν οι δηλώσεις αυτές με αντίστοιχες δηλώσεις επιφανών στελεχών του ναζισμού την προηγούμενη περίοδο;

Η εθνική κυριαρχία είναι πάντα ο κατ’ εξοχήν εχθρός και αντίπαλος των φεντεραλιστών, η πηγή κάθε κακού, ενώ η δημοκρατία και η λαϊκή κυριαρχία, συνυφασμένες αρχές και έννοιες με το έθνος - κράτος, περνάνε σε δεύτερο πλάνο, περισσότερο διακοσμητικό και τύποις, σε μια εποχή μάλιστα που τα δημοκρατικά κινήματα στις χώρες της Ευρώπης, προερχόμενα από τα αντίστοιχα αντιστασιακά, αναπτύσσονται ραγδαία και διεκδικούν βάθεμα και πλάτεμα των λαϊκών κατακτήσεων.

Στην πραγματικότητα όπως έγραφε ο Δημήτρης Καζάκης σε άρθρο του με τίτλο «E.E. και Ευρωζώνη: Η υπέρβαση της ΕΟΚ και ο δρόμος προς την οικονομική απολυταρχία» τον Ιανουάριο του 2012, αναφερόμενος στην ουτοπία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και τη προσπάθεια για την πανευρώπη με τη νέα της μορφή: «….Η ΕΟΚ παλιότερα και η Ε.Ε. σήμερα αποτελούν πολύ συγκεκριμένες ιστορικές μορφές εκδήλωσης της περιφερειακής διεθνοποίησης όχι της παραγωγής αλλά του κεφαλαίου και μάλιστα του πολυεθνικού μονοπωλιακού κεφαλαίου. Η Δυτική Ευρώπη συγκροτήθηκε ως ενιαίο περιφερειακό κέντρο κρατικομονοπωλιακής ανάπτυξης όχι τόσο στη βάση οικονομικών αναγκαιοτήτων, αλλά ως αναγκαία απάντηση στις κοινωνικοπολιτικές προκλήσεις που γέννησε ο 2^οςπαγκόσμιος πόλεμος για τον παγκόσμιο καπιταλισμό, ειδικά στο έδαφος της Δ. Ευρώπης.

Η ανάγκη δημιουργίας της ΕΟΚ προέκυψε πρώτα απ’ όλα από τον ανεπανόρθωτο κλονισμό και την κατοπινή κατάρρευση της αποικιοκρατίας, που αποτελούσε έως τότε το κύριο μέσο ιμπεριαλιστικής ισχύος των ισχυρών χωρών της Δυτικής Ευρώπης, αλλά και οικονομικής δύναμης του δυτικοευρωπαϊκού μονοπωλιακού κεφαλαίου στον παγκόσμιο ανταγωνισμό για αγορές και ευκαιρίες επένδυσης.

Δεύτερο, από τις αυξημένες απαιτήσεις δημοκρατικής, κοινωνικής και οικονομικής αναδιοργάνωσης των ευρωπαϊκών χωρών με βάση τα αιτήματα και τις ανάγκες των λαών και των εργαζομένων, που μετά τον πόλεμο αποτέλεσαν αυτό που ο ιμπεριαλισμός ορθά αντιλήφθηκε ως άμεση «κομμουνιστική απειλή».

Τρίτο, από την αδυναμία του κεφαλαίου και των πολιτικών του εκπροσώπων, ακόμη και των πιο ανεπτυγμένων χωρών της Δ. Ευρώπης, να αντιμετωπίσουν σε εθνικά πλαίσια τις σοβαρές κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές κρίσεις μετά την λήξη του 2^ου παγκοσμίου πολέμου, δίχως να θέσουν σε άμεσο κίνδυνο την κυριαρχία τους, δίχως να προχωρήσουν σε σοβαρές υποχωρήσεις προς το εργατικό και λαϊκό κίνημα στην κατεύθυνση μιας σχεδιομετρικής ανάπτυξης της οικονομίας με εθνικοποιημένους τους βασικούς μοχλούς και τους πόρους της, κυρίως στην παραγωγή, που εκ των πραγμάτων αμφισβητεί τον κυρίαρχο ρόλο της αγοράς και του κεφαλαίου.

Τέταρτο, από την πλήρη αδυναμία να ανασυγκροτηθεί οικονομικά και πολιτικά ο κατεστραμμένος μεταπολεμικά καπιταλισμός, ιδίως στις μεγάλες χώρες της Δ. Ευρώπης, δίχως την άμεση συνδρομή, στήριξη και εξάρτηση από τις ΗΠΑ, όπως εκδηλώθηκε αρχικά με το σχέδιο Μάρσαλ, χωρίς το οποίο θα ήταν αδύνατη η δημιουργία της ΕΟΚ.

Γι’ αυτό και η ΕΟΚ δεν ήταν ποτέ μια απλή διακρατική οικονομική συμφωνία ανάμεσα σε καπιταλιστικές χώρες, όπως για παράδειγμα ήταν εξαρχής η κατεξοχήν οικονομικού χαρακτήρα Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ-EFTA). Αποτέλεσε, δηλαδή, εξ ιδρύσεως κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή διακρατική ζώνη ελεύθερου εμπορίου. Ευθύς εξαρχής κυριάρχησε το πολιτικό στοιχείο στην όλη διαδικασία, μιας και επρόκειτο για ένα «κοινό μέτωπο» κρατικομονοπωλιακών μηχανισμών εξουσίας με σκοπό τη συγκρότηση μιας νέας βάσης ιμπεριαλιστικής ισχύος στη Δυτική Ευρώπη απέναντι στην «κομμουνιστική απειλή» στο εσωτερικό και το εξωτερικό των χωρών της περιοχής, αλλά και απέναντι στις νεοαπελευθερωμένες, πρώην αποικιακές χώρες, τους λαούς των εξαρτημένων χωρών, που διεκδικούσαν νέο ρόλο και θέση στη διεθνή οικονομική και πολιτική πραγματικότητα. Αυτή υπήρξε η αφετηρία της «ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης».

Σε μια εποχή δραματικής υποχώρησης των εξωτερικών οικονομικών ερεισμάτων και στηριγμάτων του δυτικοευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού, η ΕΟΚ απάντησε με τη προσπάθεια δημιουργίας μιας κοινής, λίγο ως πολύ, «εσωτερικής αγοράς» εμπορευμάτων, κεφαλαίου και εργασίας, η οποία είχε σκοπό να διευκολύνει την ταχύτερη συσσώρευση στις κορυφές του μονοπωλιακού κεφαλαίου στη Δυτική Ευρώπη και να εξασφαλίσει νέες δυνατότητες οικονομικής διείσδυσης στην παγκόσμια αγορά και κυρίως στις πρώην αποικίες της. Στην αδυναμία κεφαλαιοκρατικής ανασυγκρότησης και στο φόβο του κεφαλαίου για ραγδαία επιδείνωση των οφειλόμενων σε κρίσεις αναστατώσεων σε εθνικό επίπεδο, η ΕΟΚ αντέταξε τον υπερεθνικό συντονισμό των οικονομικών πολιτικών, πρώτα στο επίπεδο της βιομηχανικής παραγωγής, έπειτα στο επίπεδο των εμπορικών συναλλαγών και τέλος στην αγροτική παραγωγή και τα νομισματικά.

Στον αναπτυσσόμενο αγώνα των εργατικών και λαϊκών κινημάτων για κοινωνική ευημερία στη βάση της παραγωγικής ανασυγκρότησης της εθνικής οικονομίας τους προς όφελος των εργαζομένων και με κριτήριο τις ανάγκες τους, η ΕΟΚ αντέταξε την «ευημερία όλων των Ευρωπαίων» μέσω του ανταγωνισμού στην αγορά και του ελεύθερου εμπορίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Και μ’ αυτή την έννοια αποτέλεσε το οικονομικό και πολιτικό προπύργιο της «ελεύθερης οικονομίας της αγοράς», σε μια εποχή όπου σ’ όλες τις χώρες της Δ. Ευρώπης βρίσκονταν σε άνθηση πολιτικά αιτήματα για εθνικοποιήσεις βασικών τομέων της οικονομίας και για κεντρική σχεδιοποιημένη ρύθμιση των εθνικών οικονομιών. «Είμαστε αποφασισμένοι», έλεγε στα 1958 ο Βάλτερ Χάλσταϊν, πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΟΚ, «να μην πέσουμε σε στασιμότητα. Έχουμε αποφασίσει ότι τα εθνικά σύνορα δεν θα μας περιορίζουν πια οικονομικά. Θέλουμε να ανοίξουμε δρόμους κι έτσι να προσφέρουμε σε 168 εκατομμύρια Ευρωπαίους ένα καλύτερο μέλλον, ώστε να κερδίσουμε ένα μεγαλύτερο πλεονέκτημα για ολόκληρο τον ελεύθερο κόσμο στην ιδεολογική και οικονομική σύγκρουση με τον μπολσεβικισμό.»

Την εποχή όπου οι λαοί στη Δ. Ευρώπη αμφισβητούσαν τον παραδοσιακό ιμπεριαλιστικό σωβινισμό των δυο παγκόσμιων πολέμων, διεκδικούσαν την ανασυγκρότηση των εθνών τους στη βάση της λαϊκής κυριαρχίας, απαιτούσαν νέες ελεύθερες και δημοκρατικές διεθνείς σχέσεις με όλους τους λαούς της υφηλίου στη βάση του σεβασμού της εθνικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας όλων, δίχως πολεμικές αναμετρήσεις και επεμβάσεις, δίχως χώρες πρώτης και δεύτερης κατηγορίας, η ΕΟΚ απάντησε με έναν νέου τύπου ιμπεριαλιστικό σωβινισμό, τον «ευρωπαϊκό πατριωτισμό», την «ευρωπαϊκή ιδέα» και τον «ευρωπαϊσμό». Τον ίδιο ακριβώς «ευρωπαϊσμό» που οι παλιοί αποικιοκράτες είχαν επινοήσει για να εμφανίζουν την Ευρώπη ως «κοιτίδα του πολιτισμού» και τη δική τους βάρβαρη εξόρμηση ως αναγκαίο «εκπολιτιστικό έργο». Μόνο που αυτή τη φορά οι λαοί της κάθε χώρας-μέλους έπρεπε να εγκαταλείψουν τη διεκδίκηση της κυριαρχίας στη χώρα τους για να μετατραπούν σ’ ένα αληθινό συνονθύλευμα «Ευρωπαίων πολιτών».

Στη διεθνή πάλη, που φούντωσε αμέσως μετά τον πόλεμο, για το άνοιγμα των αγορών και της διεθνούς παραγωγής προς όφελος όλων των χωρών και πολύ περισσότερο των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών, η ΕΟΚ αντέταξε την προσάρτηση και το δραστικό περιορισμό του διεθνούς ορίζοντα των εξαρτημένων χωρών….».

«….Στη βάση αυτή ξεκίνησε μια συστηματική προσπάθεια να πειστούν οι λαοί και οι εργαζόμενοι ότι η ΕΟΚ δεν ήταν αυτό που ευθύς εξαρχής φαινόταν αλλά κάτι άλλο. Επρόκειτο για κάτι που ξεπηδούσε από τις βαθύτερες εσωτερικές ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας γενικά και επομένως ξεπερνούσε την αναγκαιότητα ικανοποίησης των συγκεκριμένων αιτημάτων που είχαν στοιχειοθετήσει και διεκδικούσαν τα εργατικά και λαϊκά κινήματα για τις χώρες τους. Έτσι γεννήθηκε η απολογητική αντίληψη περί «περιφερειακής ολοκλήρωσης», η οποία δοξάστηκε ως «νομοτελειακή έκφραση», ακόμη και ως «ανώτατη μορφή» της διεθνοποίησης και συνεπώς «αντικειμενικά» στεκόταν υπεράνω των εθνικών κρατών. Και όλα αυτά σε μια εποχή κατά την οποία η ίδια η έννοια της «περιφερειακής ολοκλήρωσης» ερχόταν εξ ορισμού σε αντίθεση με την ίδια τη διεθνοποίηση……».

Δεν προκαλεί εντύπωση λοιπόν, το πώς πέραν από τις γενικές διακηρύξεις και τα μεγάλα λόγια για ειρήνη, συνεργασία, αλληλεγγύη, ευημερία και κοινωνική πρόοδο στο εσωτερικό της Ένωσης, οι ίδιοι κύκλοι τίποτα και ποτέ δεν εξειδικεύουν στα ζητήματα της δημοκρατίας, της κοινωνικής συνοχής και της επέκτασης των λαϊκών κατακτήσεων, που ήταν ζητούμενα και αντικείμενο αγώνων ολόκληρη τη μεταπολεμική περίοδο και που κατάφεραν ουσιαστικές προόδους μέχρι και τη δεκαετία του 1970.

Αντίθετα σε κάθε κρίσιμη στιγμή διατυπώνονται οι ίδιες φράσεις περί της Ευρώπης που πρέπει να μείνει ανταγωνιστική και κυρίαρχη απέναντι σε κάθε νέα αναδυόμενη δύναμη, σύμφωνα με τις αρχικές ιδέες της δημιουργίας της «πανευρώπης». Χαρακτηριστική είναι η δήλωση της καγκελαρίου Μέρκελ, μετά την «εκπαραθύρωση» του Γ. Παπανδρέου στη συνάντηση των Καννών το Νοέμβρη του 2011, αποκαλυπτική των αντιδημοκρατικών αντιλήψεων των ηγεσιών. Οι ευρωπαϊκοί λαοί, είπε, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν, ότι η Ευρώπη οφείλει να μείνει ανταγωνιστική απέναντι στις νέες αναδυόμενες δυνάμεις στην παγκόσμια αγορά, εννοώντας προφανώς, την Κίνα, την Ινδία, τη Ρωσία, τη Βραζιλία κ.α.. Θύμα της «ανταγωνιστικότητας» πάντα η Δημοκρατία, η λαϊκή κυριαρχία και εν τέλει η ευημερία των επί μέρους λαών της ένωσης, που θα πρέπει να θυσιαστούν στο βωμό του υπέρτατου «αγαθού», δηλαδή της «ανταγωνιστικότητας». Παλιά ήταν το «θέλημα» του Θεού, το συμφέρον του βασιλιά και του ηγεμόνα και τώρα η «ανταγωνιστικότητα», ως η δικαιολογία της απολυταρχικής αντίληψης και επιβολής του συμφέροντος της εκάστοτε ολιγαρχικής ομάδας, που βρίσκεται σε θέση ισχύος.

Φαίνεται καθαρά, ότι η πάγια στρατηγική επιλογή των επικυρίαρχων ολιγαρχιών, είναι η απόλυτη πολιτική και οικονομική ηγεμονία, των ισχυρότερων επάνω στους ασθενέστερους. Μια ηγεμονία που υλοποιείται με χειρουργική ακρίβεια με μέσο την οικονομία, το νόμισμα και το χρέος, που πνίγει όλα τα επί μέρους κράτη, αφού τα πολεμικά μέσα επιβολής δια των όπλων απέτυχαν παταγωδώς πολλάκις, τουλάχιστον στην Ευρώπη, ενώ χρησιμοποιούνται ακόμη -και μάλιστα με ιδιαίτερη ένταση- σε βάρος τρίτων χωρών. Ο νεοφιλελευθερισμός, οι μονεταριστικές πολιτικές και η φτωχοποίηση μέσω της διαρκούς λιτότητας που τον ακολουθούν, δεν είναι ιδεοληψία ούτε ο σκοπός, ούτε αυτά που καθορίζουν τους στόχους, αλλά το μέσο. Είναι το κατάλληλο εργαλείο για την επίτευξη της «αυτοκρατορίας» και τη συγκέντρωση της εξουσίας στην πιο ακραία και ολοκληρωτική της επιβολή. Κι εδώ είναι που πάσχουν οι περισσότερες αναλύσεις. Μπερδεύουν το σκοπό με το μέσο!

Οι αγώνες από τις εργαζόμενες τάξεις για την ανάκτηση του ελέγχου των παραγωγικών δομών της οικονομίας, για παραγωγική ανασυγκρότηση στις χώρες της περιφέρειας, για εργατικά δικαιώματα, ακόμα και για αυτονόητες δημοκρατικές ελευθερίες, πολύ περισσότερο για κοινωνική αλλαγή και απελευθέρωση, ενοχοποιούνται και αντιμετωπίζονται ως κινητοποιήσεις περιθωρίου, που αντιστρατεύονται τη Μεγάλη Ιδέα. Έτσι, διολισθαίνουμε ολοένα και πιο πολύ σε μια απρόσωπη και απόμακρη -τόσο, ώστε η δυνατότητα απόκρουσης και ανατροπής της να είναι αδύνατη-, δικτατορία. Και αυτή η δικτατορία επιβάλλεται σταδιακά με όρους πραγματικής κατοχής, ξεκινώντας από τις αδύναμες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας.

4. Το σχέδιο για πολιτική Ευρωπαϊκή Κοινότητα

Τα σχέδια προχωρούν πολύ γρήγορα. Στις 9 Μαρτίου 1953, ο Πωλ Ανρί Σπάακ, Πρόεδρος της ad hoc Συνέλευσης που δημιουργήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 1952, παρέδωσε στον G. Bidault, Πρόεδρο του Συμβουλίου της ΕΚΑΧ, σχέδιο συνθήκης για τη δημιουργία πολιτικής Ευρωπαϊκής Κοινότητας που είχε ως διακηρυγμένους στόχους την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, (πάντα τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι ελευθερίες χρησιμοποιούνται για τον αποπροσανατολισμό και ως πρόσχημα για την επίτευξη του σκοπού), την κατοχύρωση της ασφάλειας των κρατών μελών από εξωτερικές επιθέσεις, την κατοχύρωση του συντονισμού της εξωτερικής πολιτικής των κρατών μελών και τη σταδιακή δημιουργία μιας ολοκληρωμένης κοινής αγοράς.

Προβλέπονταν πέντε όργανα στο σχέδιο αυτό συνθήκης: ένα ευρωπαϊκό εκτελεστικό συμβούλιο, ένα κοινοβούλιο δυο τμημάτων, ένα συμβούλιο εθνικών υπουργών, ένα δικαστήριο και μια κοινωνική και οικονομική επιτροπή. Στις 21 Δεκεμβρίου 1954 το δικαστήριο εκδίδει την πρώτη του απόφαση. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο αντικαθιστά το Δικαστήριο της ΕΚΑΧ, αρχίζει να λειτουργεί στο Λουξεμβούργο στις 18 Οκτωβρίου του 1958.

5. Οι συνθήκες της Ρώμης

Οι έξι χώρες που συμμετείχαν στην ΕΚΑΧ, επεκτείνουν σταδιακά τη συνεργασία τους και σε άλλους οικονομικούς τομείς. Στις 24 Μαρτίου 1957 υπογράφουν τις συνθήκες ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ) και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας (ΕΥΡΑΤΟΜ), οι οποίες μένουν στην ιστορία ως οι Συνθήκες της Ρώμης. Τόσο η Συνέλευση, όσο και το Δικαστήριο θα είναι κοινά πλέον και για τις τρεις Κοινότητες. Μάλιστα από το 1958 τα μέλη της Συνέλευσης θα κάθονται στα έδρανα του πρώτου αυτού «κοινοβουλίου», κατά πολιτικές ομάδες κι όχι κατά υπηκοότητα.

Στη διαμόρφωση του περιεχομένου των Συνθηκών της Ρώμης πρωτοστάτησε ο Βέλγος Πωλ Ανρί Σπάακ. Ενώ ο Βάλτερ Χάλσταϊν επί της ουσίας ο πρώτος Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το 1958 έως το 1967, εργάστηκε για την ταχεία υλοποίηση της Κοινής Αγοράς. Στις 29 Δεκεμβρίου 1958 τίθεται σε ισχύ η Ευρωπαϊκή Νομισματική Συμφωνία.

Εδώ αξίζει τον κόπο να δούμε ποιος ήταν ο πρώτος Πρόεδρος και οργανωτής της λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής -της Κομισιόν- από το 1958 έως το 1967 δηλαδή ο Βάλτερ Χαλστάιν . Ήταν ο ίδιος που, τον Ιούλη του 1938, αντιπροσώπευσε τη ναζιστική κυβέρνηση του Γ' Ράιχ στη Ρώμη για να συζητήσει με τους Ιταλούς φασίστες του Μουσολίνι τη μετεξέλιξη του Συμφώνου Αντι-Κομιντέρν (το θεμέλιο λίθο του Άξονα) σε Ενωμένη Ευρώπη - Νέα Ευρώπη, όπως τότε τελικά την είπαν.

Ο Βάλτερ Χάλσταϊν, ήταν ο κρίκος σύνδεσης μεταξύ Χίτλερ και των γερμανικών καρτέλ (της φαρμακοβιομηχανίας κυρίως), που συντηρούσαν (με το αζημίωτο) την ηγεσία του ναζιστικού καθεστώτος. Ο Βάλτερ Χάλσταϊν ήταν συνεταίρος στο ίδιο δικηγορικό γραφείο με τον εγκληματία πολέμου τον αποκαλούμενο δήμιο που είχε οργιάσει στη Θεσσαλονίκη στέλνοντας στον θάνατο πάνω από 45.000 Εβραίους, τον Μαξ Μέρτεν! Το δικηγορικό γραφείο έφερε την επωνυμία: «Βάλτερ Χαλστάιν και Μαξ Μέρτεν»! Αιχμάλωτος πολέμου στις ΗΠΑ ο Χαλστάιν τελικά απελευθερώνεται προκειμένου να υπηρετήσει το σκοπό που εξ αρχής είχε ταχθεί. Την ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Ιούνιο του 1959 η Ελλάδα υποβάλλει επίσημη αίτηση σύνδεσης με την ΕΟΚ. Η επίσκεψη τότε του Χαλστάιν στην Αθήνα, επισήμως αφορούσε τη σύνδεση της χώρας μας με την Οικονομική Κοινότητα. Ο Γερμανός αξιωματούχος όμως ζήτησε από την ελληνική κυβέρνηση την οριστική λύση του ζητήματος των εγκληματιών πολέμου στην Ελλάδα, με αντάλλαγμα τη γερμανική οικονομική βοήθεια και την είσοδο της Ελλάδας στην Κοινή Αγορά! Κάτω από αυτήν την πίεση, η τότε κυβέρνηση Καραμανλή έδωσε κατεπείγοντα χαρακτήρα στο νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή για την αμνήστευση των Γερμανών εγκληματιών πολέμου και την απελευθέρωση του Μαξ Μέρτεν!

Το 1963 ο Γάλλος Πρόεδρος Σαρλ ντε Γκωλ υπογράφει μαζί με τον πρώτο Καγκελάριο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας (Δυτική Γερμανία), Κόνραντ Αντενάουερ σύμφωνο φιλίας μεταξύ των δύο χωρών, το οποίο θεωρήθηκε ορόσημο για την πορεία προς τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπό το σταδιακά δημιουργούμενο έτσι Γαλλογερμανικό άξονα.

Την 1^η Ιουλίου 1967 τέθηκε σε ισχύ η Συνθήκη Συγχώνευσης που είχε υπογραφεί νωρίτερα στις Βρυξέλλες στις 8 Απριλίου του 1965. Με τη συνθήκη αυτήν συγχωνεύτηκαν τα όργανα των τριών τότε Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα, ΕΟΚ και Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας) σε μια κοινή Επιτροπή τη γνωστή «Κομισιόν» και για τις τρεις Κοινότητες και ένα κοινό Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων με κοινό προϋπολογισμό. Η ονομασία «Ευρωπαϊκές Κοινότητες» θεωρείται ότι έχει την αφετηρία της σε αυτήν τη συνθήκη.

Τα κράτη μέλη της ΕΟΚ, προκειμένου να διατηρήσουν τη νομισματική σταθερότητα, αποφασίζουν να περιορίσουν μέσα σε στενά όρια τη δυνατότητα διακύμανσης των ισοτιμιών μεταξύ των νομισμάτων τους, δημιουργώντας το 1972 μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών (ΜΣΙ) και θεωρείται ότι ήταν το πρώτο βήμα προς την εισαγωγή του ευρώ, βέβαια 30 χρόνια αργότερα. Ενώ επίσης από το 1972 αρχίζει να εφαρμόζεται ο πρώτος κοινός ευρωπαϊκός φόρος, ο γνωστός σε όλους μας ΦΠΑ.

6. Η στάση της Σοβιετικής Ένωσης και το κίνημα του ευρωκομμουνισμού

Η Σοβιετική Ένωση δεν έπαψε ποτέ να αντιμετωπίζει την υπόθεση της ευρωπαϊκής ενοποίησης με την κλασσική ανάλυση του μεσοπολέμου. Δηλαδή ότι μια τέτοια προοπτική μόνο αντιδραστικά χαρακτηριστικά θα μπορούσε να έχει, στο πλαίσιο μιας επιθετικής στρατηγικής του ιμπεριαλισμού σε βάρος της, καθώς και σε βάρος των χωρών που με τη νίκη επί της ναζιστικής Γερμανίας περιήλθαν στη δική της σφαίρα επιρροής. Ωστόσο, ακριβώς επειδή η Ευρώπη βρέθηκε στο τέλος του πολέμου βαθιά διηρημένη σε δύο αντίπαλα επί της ουσίας στρατόπεδα, με τις ανατολικές χώρες υπό την επικυριαρχία των σοβιετικών και τις δυτικές υπό την αντίστοιχη επικυριαρχία των Αγγλοαμερικανών, δεν μπορούσε να κάνει πολλά πράγματα στην κατεύθυνση αποτροπής μιας ενοποιητικής διαδικασίας μεταξύ των δυτικών χωρών, αφού και η ίδια η ΕΣΣΔ έπραττε ανάλογα στις χώρες του ανατολικού συνασπισμού (ΚΟΜΕΚΟΝ, Σύμφωνο Βαρσοβίας).

Ωστόσο φαίνεται, ότι σταδιακά -και με την ανάληψη της εξουσίας της ΕΣΣΔ από τον Χρουστσόφ και με τον ψυχρό πόλεμο στον απόγειό του-, η Σοβιετική Ένωση αναγνωρίζοντας ως κύριο αντίπαλό της τις ΗΠΑ, είδε στη διαδικασία ενοποίησης των χωρών της Δυτικής Ευρώπης, τη δημιουργία μιας «σφήνας» μεταξύ των ΗΠΑ και της ίδιας, στο βαθμό που οι ταχέως ανασυντασσόμενες από τον πόλεμο δυτικοευρωπαϊκές χώρες, ενοποιούμενες θα μπορούσαν να αποκτήσουν στοιχειώδη αυτονομία από τις ΗΠΑ και θα μπορούσαν έτσι να λειτουργήσουν ως εξισορροπητικός παράγοντας. Γι’ αυτό, μολονότι έλεγχε πλήρως τα μεγάλα κομμουνιστικά κόμματα της Γαλλίας και της Ιταλίας, δεν τα απέτρεψε από το να ενσωματώσουν σταδιακά τη φεντεραλιστική λογική των αστικών κομμάτων, που ήδη αναπτύσσονταν υπόρρητα στο εσωτερικό τους, αν δεν τα προέτρεψε κιόλας να ασπασθούν τη λογική της ευρωπαϊκής ενοποίησης, στην κατεύθυνση της δημιουργίας της υποτιθέμενης Ευρώπης των λαών, ανεξάρτητης από τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής. Μια λογική που σταδιακά και μετά την πτώση του Νικήτα Χρουστσόφ από την ηγεσία της ΕΣΣΔ (1964), συνέβαλε στη δημιουργία του ρεύματος του λεγόμενου ευρωκομμουνισμού με πρωτεργάτες τον Ζορζ Μαρσέ του ΚΚ Γαλλίας και τον Ενρίκο Μπερλινγκουέρ του αντίστοιχου ιταλικού κομμουνιστικού κόμματος, με τον σταδιακό «απογαλακτισμό» τους από την επιρροή της ΕΣΣΔ, κυρίως μετά τα γεγονότα της «άνοιξης» της Πράγας το 1968 και την υιοθέτηση από την πλευρά τους του λεγόμενου «ιστορικού συμβιβασμού». Έναν «ιστορικό» συμβιβασμό με τις αστικές δυνάμεις, που με τη σειρά του οδήγησε στον βαθμιαίο εκφυλισμό του κομμουνιστικού κινήματος στην Ευρώπη και την ολοσχερή διάλυσή του μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου. Φαίνεται η φεντεραλιστική αντίληψη που ενυπήρχε στο εσωτερικό τους και επικράτησε τόσο στα σοσιαλιστικά, όσο και στα κομμουνιστικά κόμματα συγχεόμενη με τον διεθνισμό, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αλλοίωση των ιδεολογικών αρχών και του προσανατολισμού των εν λόγω κομμάτων, τα οποία και μετά την κατάρρευση του «υπαρκτού» σοσιαλισμού, έπαψαν να έχουν λόγο ύπαρξης υπερασπιζόμενα τα λαϊκά συμφέροντα των χωρών τους και προκρίνοντας ένα διαφορετικό κοινωνικοπολιτικό σύστημα εξυπηρέτησης αυτών των συμφερόντων. Αντίθετα ενσωματώθηκαν διαλυόμενα, ή μετασχηματιζόμενα, στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, υιοθετώντας -τουλάχιστον εν μέρει- νεοφιλελεύθερες και εθνομηδενιστικές θέσεις, αφήνοντας την υπόθεση της υπεράσπισης του έθνους - κράτους, αλλά -εν μέρει τουλάχιστον- και την υπεράσπιση των υποτελών τάξεων κυρίως στη λαϊκιστική δεξιά, αφήνοντας ουσιαστικά τις εργαζόμενες τάξεις χωρίς πολιτική εκπροσώπηση εντός των χωρών που συναπαρτίζουν την αυτοκρατορική Ευρώπη, οδηγώντας έτσι στην πολιτική «παθητικοποίηση» και τη συνεπαγόμενη «λουμπενοποίηση» ευρύτατων πληθυσμιακών στρωμάτων. Ένα συστηματικά εξαπλούμενο φαινόμενο που παρατηρείται έντονα στις μέρες μας και στην «μνημονιακή» Ελλάδα.

7. Οι διευρύνσεις, οι αποχωρήσεις και οι συνθήκες

Την 1η Ιανουαρίου 1973, η Δανία, η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο προσχωρούν στην ΕΟΚ αυξάνοντας τον αριθμό των κρατών μελών σε εννέα. Αξίζει να σημειωθεί, ότι το 1972 η Νορβηγία με καθολικό δημοψήφισμα απέρριψε την ένταξή της στην ΕΟΚ. Η απόρριψη αυτή επαναλήφθηκε από το Νορβηγικό λαό το 1994. Επίσης, το 1984 μετά από δημοψήφισμα αποχώρησε η Γροιλανδία η οποία είχε ενταχθεί στην ΕΟΚ το 1973 μαζί με τη Δανία.

Με την ανατροπή της χούντας των Αθηνών το 1974, την ανατροπή του καθεστώτος του Σαλαζάρ στην Πορτογαλία επίσης το 1974, και το θάνατο του στρατηγού Φράνκο στην Ισπανία το 1975, ανοίγει ο δρόμος για την ένταξη και των χωρών αυτών στην ΕΟΚ.

Στο μεταξύ γίνεται προσπάθεια να δοθεί δημοκρατική νομιμοποίηση στους ταχύτατα γραφειοκρατικοποιούμενους θεσμούς της ΕΟΚ κι έτσι το 1979 για πρώτη φορά οι πολίτες των χωρών της ΕΕ καλούνται να εκλέξουν τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μέσω των ευρωεκλογών. Τα μέλη ωστόσο του ευρωκοινοβουλίου ενώ εκλέγονται σε κάθε χώρα, δεν συμμετέχουν ως εθνικοί αντιπρόσωποι, αλλά ως μέλη πολιτικών ομάδων (π.χ. «Συντηρητικοί», ή «Σοσιαλδημοκράτες»). Το Ευρωκοινοβούλιο δεν νομοθετεί και ο ρόλος του παραμένει συμβουλευτικός, εκπροσωπώντας υποτίθεται τους απλούς πολίτες, ενώ στην πράξη, γρήγορα μετατράπηκε σε ένα «μαγειρείο» προώθησης των συμφερόντων των διάφορων λόμπις των πολυεθνικών εταιρειών.

Στις 12 Ιουνίου του 1975, μετά την πτώση της Χούντας, η Ελλάδα υποβάλλει επίσημη αίτηση προσχώρησης στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες. Στις 28 Μαΐου του 1979 υπογράφεται στην Αθήνα η πράξη προσχώρησης της Ελλάδας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, παρά τις έντονες αντιδράσεις και την υπόσχεση του ανερχόμενου τότε ΠΑΣΟΚ, ότι θα καταργήσει τη συνθήκη ένταξης. Την 1 Ιανουαρίου 1981 η Ελλάδα γίνεται το δέκατο μέλος, ενώ παρά το γεγονός ότι το ΠΑΣΟΚ αναλαμβάνει την εξουσία τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου, με το σύνθημα εξόδου από την ΕΟΚ, το «γνωστό ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο», η Ελλάδα παραμένει με τη διαπίστωση τότε του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου ότι το κόστος εξόδου θα ήταν μεγαλύτερο από αυτό της παραμονής. Την Ελλάδα ακολουθούν το 1986 η Ισπανία και η Πορτογαλία.

Το 1984 εγκρίνεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με ευρεία πλειοψηφία το σχέδιο Spinelli για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Ιταλός πολιτικός και φανατικός φεντεραλιστής Αλτιέρο Σπινέλι ήταν ένας από τους ιδρυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρωτοστάτησε στη σύνταξη της πρότασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για μια ομοσπονδιακή ευρωπαϊκή ένωση.

Το 1985 υιοθετείται η κοινή σημαία με τα 12 αστέρια που σχηματίζουν κύκλο σε μπλε φόντο. Ο συμβολισμός των δώδεκα αστέρων βασίζεται στις λεγόμενες πολιτιστικές και θρησκευτικές ρίζες των χωρών της Ευρώπης. Συγκεκριμένα συμβολίζουν το Δωδεκάθεο των αρχαίων Ελλήνων, τους 12 γιους του Ιακώβ, στη Παλαιά Διαθήκη, τους 12 Αποστόλους στη Καινή Διαθήκη και το φωτοστέφανο της Παναγίας όπως αποκαλύπτεται σε εδάφιο της Αποκάλυψης του Ιωάννη, με συνέπεια ο αριθμός 12 να θεωρείται αριθμοσύμβολο της ενότητας και της τελειότητας. Έτσι ο αριθμός των αστεριών της ευρωπαϊκής σημαίας θα παραμένει ο ίδιος όσες χώρες και να προστεθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο κύκλος των χρυσών αστεριών εκφράζει -υποτίθεται- την αλληλεγγύη και την αρμονία μεταξύ των κρατών της Ευρώπης, ενώ σηματοδοτεί με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο την προπαγανδιστική χρήση των συμβόλων στην επίτευξη του τελικού σκοπού, που δεν είναι άλλος από την εμπέδωση της απολυταρχίας, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη την νέας «αυτοκρατορίας».

7.1. Η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη[11]

Η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη (ΕΕΠ) αναθεωρεί τη συνθήκη της Ρώμης για να προωθήσει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και να υλοποιήσει την εσωτερική αγορά. Τροποποιεί τους κανόνες λειτουργίας των ευρωπαϊκών οργάνων και διευρύνει τις κοινοτικές αρμοδιότητες, ιδίως στους τομείς της έρευνας και της ανάπτυξης, του περιβάλλοντος και της κοινής εξωτερικής πολιτικής.

Η ΕΕΠ, που υπογράφηκε στο Λουξεμβούργο στις 17 Φεβρουαρίου 1986 από εννέα κράτη μέλη και στις 28 Φεβρουαρίου 1986 από τη Δανία, την Ιταλία και την Ελλάδα, είναι η πρώτη μεγάλης σημασίας τροποποίηση της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ). Άρχισε να ισχύει την 1η Ιουλίου1987. Τα κυριότερα στάδια που οδήγησαν στην υπογραφή της ΕΕΠ είναι τα ακόλουθα:

Η επίσημη δήλωση της Στουτγάρδης στις 19 Ιουνίου 1983. Το κείμενο αυτό, που καταρτίστηκε βάσει του σχεδίου του Ηans Dietrich Genscher, του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών και του Ιταλού ομολόγου του, Emilio Colombo, συνοδεύεται από δηλώσεις των κρατών μελών για τους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν όσον αφορά τις διοργανικές σχέσεις, τις κοινοτικές αρμοδιότητες και την πολιτική συνεργασία. Οι αρχηγοί των κρατών και των κυβερνήσεων δεσμεύονται να επανεξετάσουν την πρόοδο που πραγματοποιήθηκε στους τομείς αυτούς και να αποφασίσουν εάν πρέπει να ενσωματωθούν στη συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το σχέδιο συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπό την ώθηση του Ιταλού βουλευτή Altiero Spinelli δημιουργείται κοινοβουλευτική επιτροπή θεσμικών υποθέσεων με σκοπό τη σύνταξη συνθήκης που θα αντικαθιστά τις υφιστάμενες Κοινότητες από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εγκρίνει το σχέδιο συνθήκης στις 14 Φεβρουαρίου 1984.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Fontainebleau στις 25 και 26 Ιουνίου 1984. Με βάση το σχέδιο συνθήκης του Κοινοβουλίου, μια ad hoc επιτροπή εκπροσώπων των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, υπό την προεδρία του ιρλανδού γερουσιαστή Dooge εξετάζει τα θεσμικά θέματα. Η έκθεση της επιτροπής Μ. Dooge καλεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να συγκαλέσει διακυβερνητική διάσκεψη για τη διαπραγμάτευση της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η Λευκή Βίβλος για την εσωτερική αγορά του 1985. Η Επιτροπή, μετά από ώθηση του προέδρου της Jacques Delors, δημοσιεύει μια λευκή βίβλο που προσδιορίζει τα 279 νομοθετικά μέτρα που είναι απαραίτητα για την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς. Η Επιτροπή προτείνει χρονοδιάγραμμα και προθεσμία μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 1992 για την εν λόγω ολοκλήρωση.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μιλάνου της 28ης και 29ης Ιουνίου 1985 προτείνει τελικώς τη σύγκληση διακυβερνητικής διάσκεψης που αρχίζει υπό την προεδρία του Λουξεμβούργου στις 9 Σεπτεμβρίου 1985 και λήγει στη Χάγη στις 28 Φεβρουαρίου 1986.

Η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη (ΕΕΠ) αποτέλεσε έτσι τον προπομπό της συνθήκης του Μάαστριχτ αφού το άρθρο 8A καθορίζει σαφώς ότι σκοπός της Πράξης είναι να εγκαθιδρυθεί σταδιακά η εσωτερική αγορά μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου1992. Η εσωτερική αγορά ορίζεται ως «χώρος χωρίς εσωτερικά σύνορα στον οποίο διασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, των ατόμων, των υπηρεσιών και των κεφαλαίων σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας συνθήκης».

7.2. Η πτώση του Τείχους του Βερολίνου

Η κατάρρευση του «υπαρκτού» σοσιαλισμού στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, ξεκίνησε στην Πολωνία της «Αλληλεγγύης» και την Ουγγαρία και οδήγησε τελικά στην πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989. Αλλά παρόμοιες διαδικασίες ακολουθήθηκαν και στην ίδια τη Σοβιετική Ένωση που άρχισε με τη περίφημη περεστρόικα και τη γκλάσνοστ του Γκορμπατσόφ και άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου, φτάνοντας στην πτώση ενός καθεστώτος που εκ των υστέρων αποδείχτηκε ότι δεν μπορούσε να επιβιώσει παρά μόνο με την καταπίεση και την επιβολή.

Η Γερμανία ενώνεται έπειτα από περισσότερα από 40 χρόνια και τα ομόσπονδα κράτη της πρώην Ανατολικής Γερμανίας τον Οκτώβριο του 1990 γίνονται τμήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

7.3. Συνέχιση της διεύρυνσης

Το 1995 γίνονται μέλη της Ένωσης η Αυστρία, η Σουηδία και η Φινλανδία, με την Νορβηγία -όπως προελέχθη- να αρνείται να ενταχτεί μετά από καθολικό δημοψήφισμα.

Την 1η Μαΐου 2004 οκτώ ακόμη χώρες (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία και Τσεχική Δημοκρατία) προσχωρούν στην ΕΕ. Το ίδιο πράττουν η Κύπρος και η Μάλτα. Ακολουθούν το 2007 η Βουλγαρία και η Ρουμανία ενώ η τελευταία προσθήκη γίνεται τον Ιούλιο του 2013 με την ένταξη της Κροατίας.

Αυτήν την περίοδο υπάρχουν πέντε υποψήφιες χώρες προς ένταξη: το Μαυροβούνιο, η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, η Σερβία, η Τουρκία και η Αλβανία, ενώ η Ισλανδία έχοντας παγώσει τις ενταξιακές της διαδικασίες, ανακοίνωσε τον Μάρτιο του 2015 ότι δεν αποτελεί υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ χώρα. Επιπλέον, οι βαλκανικές χώρες Βοσνία-Ερζεγοβίνη και Κόσοβο αναγνωρίζονται ως εν δυνάμει υποψήφιες.

8. Η συνθήκη του Μάαστριχτ ως η απαρχή της ομοσπονδοποίησης

Στις 7 Φεβρουαρίου 1992 υπογράφεται στο Μάαστριχτ η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ ένωσε τις τρεις Κοινότητες (Ευρατόμ, ΕΚΑΧ, ΕΟΚ). Με τη Συνθήκη θεσπίστηκαν σαφείς κανόνες για το μελλοντικό ενιαίο νόμισμα, για την κοινή εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας και για στενότερη συνεργασία σε θέματα δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων. Η «Ευρωπαϊκή Κοινότητα» μετονομάζεται επίσημα σε «Ευρωπαϊκή Ένωση». Την πρώτη Ιανουαρίου του 1993 τίθεται σε ισχύ η ενιαία αγορά και οι τέσσερις βασικές αρχές που περιλαμβάνει: η ελευθερία στην κυκλοφορία των εμπορευμάτων, των υπηρεσιών, των προσώπων και των κεφαλαίων.

Την 1η Ιανουαρίου του 1995 η Αυστρία, η Φινλανδία και η Σουηδία προσχωρούν στην ΕΕ. Τα κράτη μέλη είναι πλέον 15 και περιλαμβάνουν όλα σχεδόν τα κράτη της Δυτικής Ευρώπης. Από τις 26 Μαρτίου 1995 αρχίζει να ισχύει η συμφωνία του Σένγκεν σε επτά χώρες: Bέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Κάτω Χώρες, Λουξεμβούργο και Πορτογαλία. Οι υπήκοοι όλων των κρατών μελών μπορούν να ταξιδεύουν μεταξύ όλων αυτών των χωρών χωρίς έλεγχο διαβατηρίων στα σύνορα. Ο χώρος Σένγκεν επεκτάθηκε στη συνέχεια και στις άλλες χώρες της ΕΕ.

συνέχεια στο 2ο μέρος....

---

[1] Από το βιβλίο «Ναζισμός και ευρωπαϊκή ενοποίηση - Το διαρκές σχέδιο της Γερμανίας του Ανδρέα Ζαφείρη - Εκδόσεις «Προμαχώνας»

[2] Εξ ου και η θέσπιση του διεθνούς βραβείου Καρλομάγνου της πόλης Άαχεν που απονέμεται κάθε χρόνο σε άτομα για τη συνεισφορά τους στην ιδέα της Ευρώπης.

[3] από άρθρο του Δημήτρη Καζάκη στο προσωπικό του ιστολόγιο, με τίτλο «Τελικά από πού παίρνει "γραμμή" ο Περισσός;», σε απάντηση ανώνυμου αρθρογράφου στο «Ριζοσπάστη».

[4] Από το ομόνυμο βιβλίο του Ρίχαρντ Κουντενχόβε-Καλέργκι

[5] Άπαντα Λένιν, τόμος 26, σελ. 360, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή».

[6] Άπαντα Λένιν, τόμος 49, σελ. 119-120, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»

[7] Β.Ι.Λένιν, «Ο ιμπεριαλισμός, ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού», Άπαντα, τ. 27, σελ. 385.

[8] Για την τυπική ισοτιμία των υποκειμένων ως μορφή των καπιταλιστικών σχέσεων βλ. Β. Λαπάγεβα, Ζητήματα δικαίου στο Κεφάλαιο του Μαρξ, Αθήνα, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, 1986, ιδίως σελ. 43 επ. και Δ. Καλτσώνης, Δίκαιο, κοινωνία, τάξεις, Αθήνα, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, 2005, σελ. 54 επ.

[9] Θ. Βερέμης, Βαλκάνια (από τον 19ο αιώνα στον 21ο αιώνα – δόμηση και αποδόμηση κρατών), Αθήνα, εκδ. Πατάκη, 2004, σελ. 134.

[10] http://europa.eu/about-eu/eu-history/1945-1959/1948/index_el.htm

[11] http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=URISERV:xy0027

[12] Από το βιβλίο του αρθρογράφου «Ευρώ ή Εθνικό νόμισμα - Χίλια ψέματα και μια αλήθεια» εκδόσεις ΕΣΟΠΤΡΟΝ 2013